افسردگی یک بیماری روانی است که می‌تواند زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار دهد. علل این بیماری ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و شخصیتی باشد. درمان افسردگی شامل روش‌های مختلفی مانند درمان دارویی، روان درمانی، روش‌های تغذیه‌ای و ورزش است. روان درمانی شامل روش‌های مختلف مانند روش کوتاه مدت، روش کوتاه مدت تمرینی و روش پذیرش و تعهد است. همچنین، تغذیه سالم و ورزش نیز بهبود حال افسرده کننده شما را تسریع خواهد کرد. با کمک مشاوره فردی می‌توان افسردگی را کنترل کرد. با ما تماس بگیرید تا راهنمایی و مشاوره درباره درمان افسردگی دریافت کنید.
افسردگی چیست؟
اختلالات افسردگی عبارتند از: اختلال کژتنظیمی خلقی ایذایی، اختلال افسردگی اساسی، اختلال افسردگی پایدار، اختلال ملال پیش از قاعدگی، اختلال افسردگی ناشی از مواد، دارو، اختلال افسردگی ناشی از یک بیماری طبی دیگر، سایر اختلالات افسردگی معین و اختلال افسردگی نامعین. ویژگی مشترک تمام این اختلالات وجود اندوه، احساس تهی بودن یا خلق تحریک‌پذیر همراه با تغییرات شناختی و اجتماعی است که به شکل چشمگیری روی ظرفیت کارکردی فرد تأثیر منفی می‌گذارد.
تفاوت عمده این اختلالات مربوط به زمان‌بندی یا علت احتمالی یا مدت اختلال است. بیماری اصلی و کلاسیک این گروه از اختلالات، اختلال افسردگی اساسی است. خصوصیت اصلی این اختلال دوره‌های کاملا مجزای حداقل دو هفته‌ای است که در آنها تغییرات واضح عاطفی، شناختی و کارکردهای عصبی نباتی دیده می‌شود و بین این دوره‌ها فرو کش رخ می‌دهد.
علایم افسردگی
- تقریباً هر روز نمی‌تواند بخوابد یا بیش از حد می‌خوابد
- تقریباً هر روز به بسیاری از فعالیت‌ها علاقه ندارد یا از انجام آنها لذتی نمی‌برد
- اغلب به مرگ یا خودکشی فکر می‌کند (نه فقط ترس از مرگ)
- احساس بی‌قراری می‌کند
- وزن کم کرده یا اضافه کرده است
- احساس بداخلاقی و بی‌قراری
- پرخوری یا بی‌اشتهایی
- مشکلات فیزیکی بدون دلیل، مانند کمردرد یا سردرد
- احساس غم، اضطراب یا پوچی
موارد ذکر شده از علائم رایج افسردگی هستند اما تمامی افراد مبتلا، علائم مشابهی نخواهند داشت. میزان، تعداد دفعات و مدت زمان بروز علائم می‌تواند متفاوت باشد. به علاوه امکان دارد فرد به دلیل تأثیری که افسردگی بر سروتونین و نوراپی نفرین دارد در گفتار و حرکات کندتر عمل کرده و بر تغییرات در خلق و خو و ایجاد درد تأثیر بگذارد.
حتما بخوانید: همه چیز درباره ی اختلال دوقطبی
مهمترین دلایل بروز افسردگی
- سابقه‌ی سوءاستفاده‌ی فیزیکی، جنسی یا احساسی، میزان آسیب‌پذیری افراد نسبت به بیماری افسردگی را بالا می‌برد.
- ساختار مغز افراد مبتلا به افسردگی با افرادی که افسردگی ندارند تفاوت دارد. انتقال دهنده‌های عصبی در خلق و خوی افراد نقش دارد. وقتی که فردی دچار افسردگی است احتمالا این گیرنده‌ها و انتقال‌دهنده‌ها به خوبی کار نمی‌کنند.
- سطح هورمون‌های بدن به ویژه در بانوان در زمان بارداری، پس از زایمان، مشکلات تیروئید، یائسگی یا دلایل دیگر تغییر کرده و می‌تواند علائم افسردگی را ایجاد کند.
- برخی از داروها مانند ایزوترتیون که معمولا برای درمان آکنه استفاده می‌شود، احتمال بیماری افسردگی را افزایش می‌دهند.
- سابقه‌ی خانوادگی در افسردگی، امکان ابتلا به آن را افزایش می‌دهد. افسردگی در افرادی که خویشاوندان نسبی آنها نیز به این عارضه مبتلا هستند، بیشتر است اما محققان هنوز ژن‌هایی که ممکن است در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد را پیدا نکرده‌اند.
- گاهی اوقات افسردگی به شکل جانبی در راستای بیماری‌های دیگر رخ می‌دهد. مثلا بیماری‌هایی که دوره‌ی درمان آنها سخت و طاقت‌فرساست و امید و انگیزه را در زندگی کاهش می‌دهند. این بیماری‌ها زمینه‌ی ابتلا و آسیب‌پذیری را افزایش می‌دهند. مصرف نادرست برخی از داروها نیز مشکلات افسردگی را به دنبال دارد.
حتما بخوانید: راهنمای عملی برای خود شیفتگی
انواع اختلالات افسردگی
- افسردگی اساسی یا عمده: در این نوع افسردگی فرد در بیشتر روزهای هفته علائم افسردگی را تجربه می‌کند. به عبارت دیگر در این نوع افسردگی علائم و شدت بروز شدیدتر است. در بیشتر روزها فرد احساس تنش، بی‌قراری و عدم تمرکز دارد زیرا نگران است که امکان دارد اتفاق بدی رخ دهد و او کنترل خود را از دست بدهد. فرد مبتلا به افسردگی اساسی حداقل یکی از این دو علاِیم، خلق افسرده یا از دست رفتن علایق یا لذات را باید داشته باشد.
- اختلال کژتنظیمی خلقی ایذایی: تشخیص این اختلال در کودکان ۱۲ساله و کم سن تر به کار می‌رود و تظاهرات اصلی آن تحریک پذیری مداوم و حملات مکرر رفتارهای ناهنجاری جدی است.
- افسردگی مداوم یا پایدار: افراد مبتلا به اختلال افسردگی پایدار خلق خود را غمگین یا ماتم زاده توصیف می‌کنند. در دوره خلق افسرده باید حداقل دو مورد از شش علامت، کاهش اشتها یا پرخوری، بیخوابی یا پرخوابی، کاهش انرژی یا خستگی، افت اعتماد به نفس، تمرکز ضعیف یا قدرت تصمیمگیری پایین و احساس ناامیدی همراه فرد باشد و خلق افسرده در اکثر اوقات روز و در اکثر روزها برای حداقل دوسال همراه فرد باشد.
- اختلال بینظمی خلق اخلالگر: تشخیص این اختلال برای کودکانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بی‌قراری و تحریک پذیری مزمن و شدید از خود نشان می‌دهند و طغیان‌های خشم شدید دارند.
- افسردگی فصلی (SAD): این نوع اغلب در فصل زمستان رخ می‌دهد، زمانی که روزها کوتاه‌تر است و بدن نور خورشید کمتری دریافت می‌کند. معمولاً این نوع افسردگی در فصل بهار و تابستان از بین می‌رود.
- افسردگی ملال پیش از قاعدگی: ویژگی اصلی ملال پیش از قاعدگی بروز تغییرات سریع خلقی، تحریک پذیری، ملال و علایم اضطرابی است که مکررا در حین مرحله پیش از قاعدگی هر دوره دیده می‌شود و در حول وحوش شروع خونریزی یا بلافاصله پس از آن شروع به فروکش مینماید. این علایم گاهی با علایم جسمی و رفتاری همراه است. این سندروم باید در اکثر دوره‌های ماهانه سال گذشته رخ داده باشد و برکارکرد اجتماعی یا شغلی فرد تأثیر منفی بگذارد. میزان تظاهر و شدت علائم همراه، بستگی زیادی به زمینه‌ی فرهنگی و اجتماعی شخصیت زن مبتلا، دیدگاه‌های خانوادگی و عوامل اختصاصی تر مانند عقاید مذهبی، پذیرش اجتماعی و مسائل مربوط به نقش زنانه بیمار دارد.
- اختلال خلقی ناشی از مواد (SIMD): این نوع اختلال افسردگی در حین مصرف دارو، الکل یا پس از قطع مصرف در افراد رخ می‌دهد.
- اختلال افسردگی ناشی از شرایط پزشکی دیگر: در مواردی افراد به دلیل بیماری‌های دیگری که دارند و به دلیل شرایط فیزیکی خود به این نوع افسردگی مبتلا می‌شوند.
- افسردگی پس از زایمان: زنانی که دچار افسردگی پس از زایمان هستند احتمالا افسردگی پیش از زایمان داشته‌اند. علائم این نوع افسردگی با تغییر فصول، به ویژه ماه‌های سرد و تاریک سال، بدتر می‌شود.
تشخیص افسردگی
پزشک با بررسی عوامل مختلف افسردگی را تشخیص خواهد داد، این عوامل عبارتند از:
- معاینه جسمی بیمار: پزشک در حین معاینه فرد، سوالاتی هم در مورد وضعیت سلامتی بیمار خواهد پرسید. در برخی از موارد، افسردگی با برخی از بیماری‌های زمینه‌ای دیگر مرتبط است.
- تست‌های آزمایشگاهی: برای بررسی عملکرد تیروئید و برای اندازه‌گیری پارامترهایی در خون آزمایش خون گرفته می‌شود.
- ارزیابی روانپزشکی: پزشک متخصص سوالاتی در مورد علائم، افکار، احساسات و الگوهای رفتاری فرد مطرح خواهد کرد. گاهی از فرد خواسته می‌شود که یک پرسش‌نامه را پر کرده و در آن به سوالات خواسته شده، پاسخ داده شود.
- نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی: یک شیوه‌نامه‌ی استاندارد برای طبقه‌بندی اختلالات روانی است که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا تهیه شده‌است. پزشک برای تشخیص افسردگی ممکن است از این راهنما استفاده کند.
اختلال افسردگی تا چه میزان شایع است؟
آمار نشان می‌دهد که بیش از ۱۶ میلیون نفر از آمریکایی‌ها به‌نوعی از افسردگی مبتلا هستند. طبق این گزارش متوسط آمار ابتلا در حدود ۶.۷ درصد بوده و جوانان بین ۱۸ تا ۲۵ سال مستعدترین گروه برای ابتلا به افسردگی هستند. دراین‌بین زنان جوان بیشتر به افسردگی مبتلا شده و کمترین آمار افسردگی مربوط به پسران ۱۲ تا ۱۷ سال و مردان بالای ۶۰ سال است. با وجود آمار بالای مبتلایان، درمان افسردگی به‌راحتی امکان‌پذیر بوده و در صورت مراجعه بیمار در زمان مناسب معمولاً تعداد زیادی از افراد درمان می‌شوند.
آیا پیشگیری از افسردگی امکان پذیر است؟
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از افسردگی وجود ندارد؛ بااین‌حال، برخی استراتژی‌ها ممکن است در کاهش خطر ابتلا مؤثر باشند:
- کنترل استرس، افزایش مقاومت و صبوری و تقویت اعتمادبه‌نفس
- ورزش‌کردن و فعال بودن
- سپری کردن وقت با خانواده و دوستان
- مراجعه و صحبت با دوستان، آشنایان و متخصصین در زمان‌های بحرانی
- مراجعه سریع به روانپزشک در صورت مشاهده علائم افسردگی و پایبند بودن به روند درمانی
- عدم مصرف مواد مخدر، داروهای روان‌گردان و مسکن‌های قوی
- تلاش برای پیدا کردن راه‌حل و مشورت گرفتن از دیگران در هنگام برخورد با مشکلات سخت
درمان افسردگی
برای درمان اثربخش افسردگی لازم است از متخصصین سلامت روان کمک بگیرید تا تشخیص و برنامه درمانی مناسبی برای‌تان ترتیب دهند. متخصصان بر سر این اصل توافق دارند که افسردگی خفیف به روش‌های روان درمانی نظیر درمان شناختی و رفتاری پاسخ مثبت نشان می‌دهد و نیازی به مصرف داروهای ضد افسردگی نیست. نوع شدیدتر افسردگی به ترکیب دارو و روان درمانی بهتر جواب می‌دهد.
دارو درمانی، درمان نشانه‌هایی است که تصور می‌شود در نتیجه مشکلات مدارهای مغزی ایجاد شده‌اند. ممکن است چند هفته طول بکشد تا یک داروی ضدافسردگی به طور کامل نشانه‌های افسردگی را تلطیف کند. این داروها خطر اعتیاد را به همراه دارند، به این معنی که دوزهای بالاتر می‌توانند اثرات مخربی بر بدن داشته باشند. بنابراین برای استفاده طولانی مدت چندان مطلوب نیستند. سایر عوارض جانبی احتمالی شامل خواب آلودگی، تمرکز ضعیف و تحریک‌پذیری است. این داروها اگر زیر نظر پزشک و به همراه برنامه مصرف شوند، تأثیر زیادی در روند بهبودی دارند. در نتیجه پیشنهاد می‌شود حتما به توصیه پزشک خود آنها را مصرف کنید تا بیماری شما یا نزدیکان‌تان بهبود یابد.
روش دیگر درمان افسردگی روان درمانی است که به افراد یاد می‌دهد که چگونه بر نگرش‌ها و احساسات منفی‌شان غلبه کنند و به آنها در بازگشت به انجام فعالیت‌های عادی روزانه کمک می‌کند. روان‌درمانی نقش مهمی در درمان افسردگی دارد. رویکردهای رایج درمانی عبارتند از:
- شناختی: روانشناسان شناختی، الگوهای افکار منفی شما که به همراه خلق افسرده می‌آید، به چالش می‌کشند؛ همچنین به شما آموزش می‌دهند چطور مثبت‌تر فکر کنید.
- رفتاری: روانشناسان رفتاری بر روی تغییر الگوهای رفتاری تمرکز می‌کنند.
- بین‌فردی: درمان بین‌فردی به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید چگونه «روابط» می‌توانند بر خلق‌تان تأثیر بگذارند.
سخن نهایی
افسردگی می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد و باعث ایجاد مشکلات جدی در زندگی روزمره شود. اگر شما نیز با این مشکل روبرو هستید، بهترین راه حل برای شما مراجعه به یک روانشناس است. روانشناسان ما با استفاده از روش‌های مختلف و تجربه‌های گسترده، به شما کمک می‌کنند تا با افسردگی خود مقابله کنید و زندگی بهتری داشته باشید. با ما تماس بگیرید تا اطلاعات بیشتری درباره خدمات ما در این زمینه بدست آورید.