بازسازی ذهن پس از جنگ چگونه است گاهی نیازمند کمک از روانشناس فردی هستیم. جنگ تنها نبردی در میدان نیست؛ ذهن انسانها نیز به یکی از مهمترین جبهههای آن تبدیل میشود. حتی پس از پایان درگیریهای نظامی، صداهای انفجار و خاطرات تلخ، همچنان در روان بسیاری از بازماندگان، سربازان، و حتی غیرنظامیان طنینانداز است. بازسازی ذهن پس از جنگ، فرایندی است حیاتی برای بازگشت به زندگی عادی، بازگشت به آرامش، و بازگشت به خویشتن.
تأثیرات روانی جنگ بر انسانها
جنگها با خود آسیبهای روانی متعددی به همراه دارند. از جمله
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه یا به اختصار PTSD، یک اختلال روانی است که پس از تجربه یا مشاهدهی یک حادثهی بسیار استرسزا، تهدیدکنندهی جان، یا آسیبزا رخ میدهد. این اختلال میتواند زندگی فرد را به شدت مختل کرده و عملکرد روزانه، روابط اجتماعی و سلامت جسمی و روانی او را تحت تأثیر قرار دهد.PTSD تنها یک “واکنش طبیعی به حادثه نیست”، بلکه یک اختلال روانی است که نیاز به تشخیص، حمایت و درمان حرفهای دارد. اگر شما یا عزیزانتان نشانههایی از PTSD دارید، بهتر است هر چه سریعتر با یک متخصص سلامت روان مشورت کنید. سکوت، درد را خاموش نمیکند؛ درمان، آغاز رهایی است.
- چه کسانی ممکن است به PTSD دچار شوند؟
هرکسی ممکن است دچار PTSD شود، اما احتمال آن در افرادی که:
- جنگ یا درگیریهای مسلحانه را تجربه کردهاند
- قربانی یا شاهد خشونت فیزیکی، جنسی یا عاطفی بودهاند
- سانحهای مانند تصادف شدید، بلایای طبیعی یا مرگ ناگهانی عزیزان را تجربه کردهاند
نکته مهم این است که شدت رویداد تنها عامل مؤثر نیست؛ گاهی حتی تجربههای بهظاهر «کوچکتر» هم میتوانند در روان فرد اثر عمیقی بگذارند.
- علائم PTSD چیست؟
۱. مرور مکرر حادثه (Flashbacks) و کابوسها
فرد ممکن است به طور غیرارادی صحنههای حادثه را در ذهنش بازسازی کند، یا دچار کابوسهای مکرر با محتوای مشابه شود. این حالتها معمولاً همراه با اضطراب شدید و واکنشهای جسمی مثل تپش قلب و تعریق هستند.
۲. اجتناب (Avoidance)
فرد از مکانها، افراد، گفتگوها یا حتی افکار مرتبط با حادثه دوری میکند. ممکن است از دیدن اخبار، رفتن به محل حادثه یا صحبت دربارهی آن خودداری کند.
۳. تغییرات منفی در افکار و احساسات
احساس گناه، شرم، ناامیدی، بیاعتمادی به دیگران، کاهش علاقه به فعالیتهای قبلی و حس بیگانگی از دیگران بسیار رایج است.
حتما بخوانید: فاجعه سازی ذهنی در شرایط جنگی، تاب آوری در شرایط جنگی
۴. برانگیختگی بیش از حد (Hyperarousal)
بیخوابی، پرخاشگری، وحشتزدگی ناگهانی، تمرکز پایین و واکنشهای شدید به صداها یا موقعیتهای خاص، از نشانههای شایع هستند.
- آیا PTSD قابل درمان است؟
بله، خوشبختانه PTSD قابل درمان است. البته زمان، صبوری و روش درمانی درست نقش کلیدی دارند.
رایجترین درمانها:
- رواندرمانی (Psychotherapy):
- درمان شناختی-رفتاری (CBT) برای تغییر افکار منفی
- درمان مواجههای (Exposure Therapy) برای مواجهه تدریجی با ترسها
- درمان پردازش شناختی (CPT) برای درک مجدد روایت ذهنی از حادثه
- درمان EMDR (حرکات سریع چشم): یک روش نوین و مؤثر برای پردازش تروما
- دارودرمانی: با تجویز روانپزشک، داروهایی مانند ضدافسردگیها ممکن است استفاده شود.
