مهارتهای زندگی ضروری نسل جدید برای موفقیت در دنیای پیچیده امروز چیست؟ دنیای امروز، دنیایی است پر از تغییر و تحول سریع. فناوری به سرعت در حال پیشرفت است و مشاغل و صنایع به طور مداوم در حال تغییر هستند. در چنین دنیایی، داشتن مهارتهای مناسب، کلید موفقیت است. نسل جدید برای اینکه بتواند در این دنیای پیچیده و رقابتی موفق باشد، نیازمند یادگیری مهارتهای خاصی است گاهی نیاز به کمک گرفتن از روانشناس ضروری است. در این مقاله، به برخی از مهمترین این مهارت‌ها خواهیم پرداخت.
چرا مهارت‌ها مهم هستند؟
- انطباق با تغییرات: دنیای کار به سرعت در حال تغییر است و مهارتهای مورد نیاز برای مشاغل مختلف نیز به طور مداوم در حال تغییر هستند. افرادی که بتوانند به سرعت خود را با این تغییرات وفق دهند، موفق‌تر خواهند بود.
- حل مسئله پیچیده: بسیاری از مشکلات دنیای امروز، پیچیده و چند وجهی هستند. برای حل این مشکلات، نیاز به تفکر انتقادی، خلاقیت و توانایی همکاری با دیگران است.
- کار در محیطهای پویا: محیطهای کاری امروز، پویا و پر از همکاری هستند. افرادی که بتوانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار کنند و در تیم کار کنند، موفق‌تر خواهند بود.
- یادگیری مستمر: فناوری به سرعت در حال پیشرفت است و برای باقی ماندن در بازار کار، نیاز به یادگیری مستمر است. افرادی که بتوانند به صورت خودآموز و با استفاده از منابع مختلف یاد بگیرند، موفق‌تر خواهند بود.
مهارت‌هایی برای موفقیت
مفهوم موفق بودن، برای هر کسی متفاوت است و هر شخص، رسیدن به هدف‌های خاص را موفقیت می‌داند؛ اما مسئله‌ای که بیشتر مردم روی آن توافق نظر دارند، این است که دستیابی به اهداف منجر به احساس رضایت و امنیت می‌شود. یکی از راه‌های رسیدن به موفقیت و امنیت حاصل از دستیابی به اهداف، یادگیری مهارتهای ارزشمند زندگی است. مهارتهای مهم زندگی، مواردی هستند که هر فردی برای پیشرفت به آن‌ها نیاز دارد. در ادامه همراه ما باشید تا مهارت‌هایی که نسل جدید برای موفقیت باید بیاموزند را به شما معرفی نماییم و بفهمیم به کمک آن‌ها از پس چه چالش‌هایی می‌توانیم برآییم.
مهارتهای عمومی و رایج برای زندگی
مجموعه‌ای از مهارت‌ها هستند که همه بهتر است تا حدی به آن‌ها وارد باشند. دانستن آن‌ها، باعث می‌شود که افراد در زندگی روزمره خود دچار مشکل نشوند. این مهارت‌ها، به شیوه‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- مهارتهای عملی
آشپزی: تهیه وعده‌های غذایی مغذی ، کمک‌های اولیه: انجام مراقبت‌های اولیه پزشکی در مواقع اضطراری، تعمیر خانه: انجام تعمیرات ساده در خانه، تعمیر و نگهداری خودرو: دانش اولیه مراقبت و تعمیرات خودرو، باغبانی: پرورش گل و گیاه و نگهداری از باغ، خیاطی: مهارتهای اساسی برای ترمیم لباس، شست و شو: مهارتهای شستن، خشک کردن و اتو کردن مناسب البسه، لوله‌کشی: رسیدگی به مشکلات جزئی لوله‌های خانه
- مهارتهای شخصی
خودآگاهی: درک احساسات، نقاط قوت و ضعف خود، عزت نفس: داشتن دیدگاه مثبت نسبت به خود، مدیریت زمان برای انجام وظایف: به طور مؤثر، از زمان خود برای انجام کارها استفاده کنید، انضباط شخصی: متمرکز ماندن و مدیریت امور، تعیین هدف: تعریف هدف و تلاش برای رسیدن به آن، حل مسئله: تجزیه و تحلیل موقعیت‌ها و یافتن راه‌حل‌های مؤثر ، تصمیم‌گیری: انتخاب صحیح براساس تحلیل و اولویت‌ها، سازماندهی: مرتب نگه داشتن محیط اطراف و نظم دادن به کارها
- مهارتهای اجتماعی
ارتباط: بیان ایده‌ها به وضوح، چه به صورت شفاهی و چه به صورت نوشتاری، گوش دادن: توجه کردن به حرفهای دیگران، همدلی: درک احساسات دیگران، حل تعارض: حل و فصل اختلافات به شیوه مسالمت‌آمیز، مذاکره: توانایی صحبت با یکدیگر درباره موضوعات گوناگون برای حل معضلات، کار تیمی: همکاری با دیگران برای رسیدن به یک هدف مشترک، شبکه‌سازی: ایجاد و حفظ روابط حرفهای، فن سخنرانی: انتقال مؤثر ایده‌ها به گروهی از افراد توسط کلام، آداب معاشرت: شناخت آداب اجتماعی و عمل به آن‌ها در موقعیت‌های مختلف، احترام به فرهنگ‌های متنوع
- هوش عاطفی
مدیریت و کنترل هیجانات به طور مناسب، ایجاد و حفظ ارتباطات سالم، قاطعیت: بیان عقاید و نیازها با اطمینان، انعطاف پذیری: عقب نشینی از موانع و چالش‌ها، خوش‌بینی: حفظ دیدگاه مثبت در موقعیت‌های مختلف ، سپاسگزاری: قدردانی و تشکر بابت آنچه دارید.
- ذهن‌آگاهی
صبر: حفظ آرامش و خونسردی در موقعیت‌های چالش برانگیز، مدارا: پذیرش تفاوت‌های دیگران و احترام به آن‌ها، شفقت: نشان دادن مهربانی و درک نسبت به دیگران
- مهارت های حرفهای
رهبری: هدایت و الهام بخشیدن به دیگران برای رسیدن به اهداف مشترک، تصمیم‌گیری در محل کار: انتخاب‌های آگاهانه برای موفقیت در کسب و کار، تجزیه و تحلیل داده‌ها: تفسیر داده‌ها و تصمیم‌گیری بر اساس آن‌ها، سازگاری در محل کار: تطبیق دادن خود با تغییرات محیط کار، ارتباط مؤثر در محل کار: انتقال ایده‌ها و اطلاعات به شکل مؤثر، مدیریت زمان در محل کار: استفاده کارآمد از زمان برای بهره‌وری، کارآفرینی: شروع و راه‌اندازی یک کسب و کار، مدیریت پروژه: برنامه‌ریزی، اجرا و نظارت بر پروژه‌ها، نوشتن رزومه: نوشتن رزومه حرفهای برای درخواست‌های شغلی
- مهارتهای مالی
تعیین بودجه: ایجاد یک برنامه مالی و پایبندی به آن، پس‌انداز: ایجاد و مدیریت یک حساب پس‌انداز ، سرمایه‌گذاری: مشارکت در فرصت‌های سرمایه گذاری، مدیریت اعتبار: استفاده مسئولانه از اعتبار و درک امتیازات اعتباری، آماده‌سازی مالیات: تکمیل و تشکیل پرونده مالیات بر درآمد، مدیریت بدهی: رسیدگی و کاهش بدهی‌ها، تعیین هدف مالی: برنامه‌ریزی و دستیابی به اهداف مالی، تصمیم‌گیری آگاهانه برای خرید، مقایسه قیمت‌ها: ارزیابی ارزش محصولات و خدمات، درک نرخ بهره: دانستن اینکه چگونه بهره بر وام‌ها و پس‌انداز تأثیر می‌گذارد.
- سلامت و تندرستی
دانش تغذیه: داشتن رژیم غذایی متعادل و تغذیه سالم، ورزش منظم: ایجاد و حفظ یک روال تناسب اندام منظم، بهداشت خواب: ایجاد عادات خواب سالم برای سلامتی، حفظ سلامت روان: استراتژی‌هایی برای ارتقای سلامت روان، مقابله با استرس: تکنیک‌هایی برای مدیریت و کاهش استرس
- حفظ نظافت شخصی
پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر: اتخاذ تصمیمات آگاهانه در مورد مصرف نکردن مواد، درک نحوه دسترسی به خدمات مراقبت‌های بهداشتی، مراقبت از خود: اولویت دادن به فعالیت‌هایی که سلامت را بهبود می‌بخشند.
- حل مسئله و تصمیم‌گیری
حل خلاقانه مسئله: خارج از چارچوب فکر کردن برای یافتن راه‌حل‌های نوآورانه، تفکر تحلیلی: تجزیه مسائل پیچیده به بخش‌های کوچک قابل مدیریت، تصمیم‌گیری تحت فشار: انتخاب گزینه‌های مؤثر در موقعیت‌های استرس‌زا، اولویت‌بندی: شناسایی و تمرکز بر مهمترین وظایف، ارزیابی ریسک: ارزیابی ریسک‌های بالقوه و اتخاذ تصمیمات آگاهانه
- حل تعارض: حل و فصل اختلافات
برنامه‌ریزی استراتژیک: تدوین برنامه‌های مدون برای دستیابی به اهداف بلند مدت، تخصیص منابع: توزیع کارآمد زمان، پول و تلاش، مهارتهای مذاکره: دستیابی به توافقاتی که به نفع همه طرف‌های درگیر باشد.
- مهارتهای دیجیتال
سواد کامپیوتری: درک اولیه عملکردها و نرم‌افزارهای کامپیوتر، تحقیقات اینترنتی: انجام تحقیق با استفاده از منابع آنلاین، کدنویسی و برنامه‌نویسی: دانش اولیه زبان‌های برنامه‌نویسی کامپیوتر، آگاهی از امنیت سایبری: توجه به امنیت اطلاعات در دنیای آنلاین، مدیریت رسانه‌های جمعی: استفاده مسئولانه و مؤثر از بسترهای ارتباط مجازی، مدیریت فایل: سازماندهی و ذخیره‌سازی فایل‌های کارآمد دیجیتال، همکاری آنلاین: کار با دیگران توسط سیستم‌عامل‌های دیجیتال
- مهارتهای تحصیلی و یادگیری
مطالعه: تکنیک مؤثر برای یادگیری و حفظ اطلاعات، تحقیق: انجام تحقیقات کامل برای اهداف آکادمیک یا شخصی، یادداشت‌برداری: ایجاد یادداشت‌های منظم و مفید در حین سخنرانی یا خواندن، مدیریت زمان برای تحصیل: تهیه برنامه زمانبدی برای انجام کارهای درسی و تکالیف،خواندن، تجزیه و تحلیل و درک اطلاعات نوشته شده، مهارتهای نوشتاری: بیان ایده‌ها به طور واضح و متقاعدکننده در قالب نوشتار، مهارتهای ارائه: ارائه مؤثر اطلاعات در مقابل مخاطبان، استراتژی‌های تست‌زنی: رویکردهایی برای عملکرد خوب در امتحانات
- یادگیری یک زبان جدید
مهارتهای تخصصی
در زندگی، سختی‌هایی وجود دارد که ممکن است سدهای بزرگ سر راه شما باشند و رسیدن شما به اهدافتان را دشوار نمایند. نسل جدید برای برای عبور از این چالش‌ها و رسیدن به موفقیت، مهارت‌هایی را باید بیاموزند. مهارتهای زندگی، فراتر از آن چیزی است که شما به صورت آکادمیک در مدرسه و دانشگاه می‌آموزید و در واقع، تمرکز بر این موارد دارند: رشد کلی شخصی، تعاملات اجتماعی و دانش عملی برای ایجاد یک زندگی شاد و سالم برای خود. این مهارت‌ها، عبارت هستند از:
- سازگاری با تکنولوژی و فناوری نوین
کار با لوازم دارای فناوری‌های نوظهور را بیشتر دانشجویان و شاغلان در زندگی روزمره خود باید انجام دهند. این لوازم، زندگی را آسان‌تر می‌کنند و فرصت‌های جدیدی در اختیار همگان قرار می‌دهند. مثلاً چندین شرکت، از تکنولوژی‌های مدرن برای پیشبرد اهداف خود استفاده کرده و کارمندان خود را به کار از راه دور و غرق شدن کامل در عصر دیجیتال تشویق می‌کنند.
استخدام اشخاصی که خارج از محدوده مکانی شرکت‌ها هستند، همین حالا هم دارد انجام می‌شود و بین نسل‌های بعد، ممکن است کاملاً به یک امر عادی تبدیل شود. فرزندان ما که نسل‌های بعدی هستند، باید بتوانند خود را با این مسئله وفق دهند؛ وگرنه از غافله عقب می‌مانند!
- مهارتهای ارتباطی
مهارتهای ارتباطی خوب، در مکالمه‌های رو در رو مهم هستند. نسل بعدی، نیاز به آموزش برای ارتباط صحیح برقرار کردن و هدایت گفتگوها به سمت دلخواه دارد. همانطور که گفته شد، ممکن است شرایط خاصی وجود داشته باشد مثل فاصله مکانی بین چند نفر. افراد، باید چند وجهی باشند و یاد بگیرند که چگونه با استفاده از ابزارهای جدید ارتباطی بتوانند با دیگر افراد به گفتگو بپردازند. ارتباطات قوی است که در یک گفتگوی آنلاین، می‌تواند حلال مشکلات باشد. در بیشتر محیطهای آموزشی و کاری، از نرم‌افزارهایی نظیر Google Meet و Skype برای برقراری تماس‌های صوتی و تصویری استفاده می‌گردد.
ارتباط نوشتاری نیز یک نکته مهم است. درک مطلب و خوب نوشتن، به مهارتهای با اهمیت برای دانش‌آموزان و دانشجویان و کارمندان عصر جدید تبدیل شده است.
- درک فرهنگی
درک فرهنگی عمیق، مزایایی دارد از جمله: تعاملات مثبت بیشتر، همکاری بهتر و گفتگوهای واقعاً متنوع. با توجه به اینکه نسل Z اغلب به عنوان یکی از متنوع‌ترین نسل‌ها شناخته می‌شود، دیدگاه‌های متنوع‌تری در محل کار آینده خواهند داشت. درک فرهنگی، بخش کلیدی پیشرفت در بیشتر فرهنگ‌ها است. گسترش تجارت بین‌المللی که جنبه مهمی از زندگی مدرن است را شرکت‌های بزرگ در صنایع برتر پذیرفته و به کارکنان خود، در این باره آموزش می‌دهند. شرکت‌هایی مانند گوگل و کوکاکولا، به دلیل ابتکارات متنوع خود مشهور هستند. شرکت‌هایی مانند این دو، اغلب به‌عنوان سلیقه‌ساز در نظر گرفته می‌شوند و واضح است که وقتی چند نسل بعدی وارد نیروی کار شوند، مفهوم درک فرهنگی در بیشتر شرکت‌ها رایج‌تر خواهد بود.
- ابتکار و انگیزه
رقابت، قدم مهمی در مسیر دستیابی به موفقیت در زندگی است. با توجه به اینکه کشورهای مختلف جهان اکنون بیش از هر زمان دیگری به هم متصل شده‌اند و این مسئله، یعنی نسل جدید در صحنه جهانی‌تری رقابت خواهند کرد. شما باید این واقعیت را در نظر بگیرید که امروزه کارمندها و محصلان، باید با افراد هم‌رده خود در کشور خود و دیگر کشورها در رقابت باشند. داشتن ابتکار و انگیزه برای این رقابت‌ها، اصل مهمی است و شما را به سمت جنبه‌های خاصی از زندگی سوق می‌دهد؛ به‌ویژه وقتی صحبت از فرصت‌های شغلی و تحصیلی می‌شود.
طبقه بندی مهارت های زندگی
- طبقه بندی سازمان جهانی بهداشت
سازمان جهانی بهداشت، مهارتهای زندگی را به عنوان توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت تعریف می‌کند که به افراد کمک می‌کند تا با چالش‌ها و ضروریات زندگی روزمره خود بهتر کنار بیایند. به عبارت دیگر، مهارتهای زندگی، مجموعه‌ای از توانایی‌ها هستند که به افراد کمک می‌کنند تا تصمیمات بهتر بگیرند، روابط سالم‌تری برقرار کنند، با استرس مقابله کنند و به طور کلی، زندگی باکیفیت‌تری داشته باشند. سازمان جهانی بهداشت، ده مهارت اصلی را به عنوان مهارتهای زندگی معرفی کرده است:
- خودآگاهی: شناخت نقاط قوت و ضعف، احساسات و ارزش‌های خود
- همدلی: درک احساسات و دیدگاه‌های دیگران
- روابط بین فردی: برقراری ارتباط مؤثر و روابط سالم با دیگران
- ارتباط مؤثر: بیان واضح افکار و احساسات، گوش دادن فعال
- مدیریت استرس: مقابله با فشارهای روانی و حفظ آرامش
- مدیریت هیجان: شناسایی و کنترل احساسات
- حل مسئله: پیدا کردن راه حل برای مشکلات
- تصمیم‌گیری: انتخاب بهترین گزینه از بین گزینه‌های مختلف
- تفکر خلاق: تولید ایده‌های جدید و نوآورانه
- تفکر انتقادی: ارزیابی اطلاعات و تصمیم‌گیری بر اساس شواهد
در این طبقه‌بندی مهارت خودآگاهی معادل مهارت رشد هویت و مهارتهای مقابله با هیجان و استرس‌ها معادل بخشی از مؤلفه‌های مهارت رعایت بهداشت و سلامتی در طبقه‌بندی قبلی است . مؤلفه‌های تفکر خلاق عبارت است از یادگیری فعال، جستجوی اطلاعات جدید، شناسایی راه‌حل‌های جدید در برخورد با مشکلات زندگی، تلاش برای رفع محدودیت‌های مربوط به دانش و توانایی خود، ابتکار عمل در زندگی و مؤلفه‌های تفکر انتقادی نیز عبارت است از بررسی دقیق منابع اصلی افکار و عقاید و ارزیابی اعتبار آن‌ها ، بررسی دقیق موقعیت‌ها، دقیق بودن در تفکر، توجه به جزئیات به‌هنگام نیاز، تشخیص درست از نادرست و حساس بودن به سطوح آگاهی دیگران.
- طبقه بندی جی مارزانو
جی مارزانو، محقق و نظریه‌پرداز برجسته در حوزه آموزش، طبقه‌بندی جامعی از مهارتهای زندگی ارائه داده است. او با بررسی پژوهش‌های مختلف و تجربیات عملی، مهارتهای زندگی را به چند دسته اصلی تقسیم کرده است.
- مهارتهای بین فردی: این مهارت‌ها به توانایی فرد در برقراری ارتباط مؤثر، همکاری با دیگران و ایجاد روابط سالم اشاره دارد. مهارتهای بین فردی شامل موارد زیر است:
گوش دادن فعال: توانایی شنیدن کامل پیام دیگران و درک منظور آن‌ها
بیان مؤثر: توانایی بیان واضح افکار و احساسات خود به دیگران
همکاری: توانایی کار گروهی و مشارکت در فعالیت‌های مشترک
حل تعارض: توانایی مدیریت اختلافات و رسیدن به توافق
رهبری: توانایی هدایت و انگیزش دیگران - مهارتهای درون فردی: این مهارت‌ها به توانایی فرد در شناخت خود، مدیریت احساسات و رفتارهای خود اشاره دارد. مهارتهای درون فردی شامل موارد زیر است:
خودآگاهی: شناخت نقاط قوت و ضعف، ارزش‌ها و باورهای خود
مدیریت هیجان: توانایی شناسایی و کنترل احساسات
انگیزش: توانایی ایجاد انگیزه در خود برای رسیدن به اهداف
خودکنترلی: توانایی کنترل رفتارها و پاسخ‌های خود
تفکر انتقادی: توانایی ارزیابی اطلاعات و تصمیم‌گیری بر اساس شواهد
- طبقه بندی بی ین
بِین (بین) یکی از پژوهشگرانی است که در حوزه مهارتهای زندگی مطالعات گسترده‌ای انجام داده و طبقه‌بندی خاصی از این مهارت‌ها را ارائه کرده است. طبقه‌بندی بِین بر اهمیت مهارتهای ارتباطی، تفکر استدلالی و مهارتهای بین فردی تأکید ویژه‌ای دارد.
بِین در سال ۲۰۰۰، ضمن اشاره به مهارتهای ارتباطی، تفکر استدلالی، مهارتهای بین فردی، یادگیری چگونه یاد گرفتن یا حل مسئله، مسئولیت فردی و اجتماعی را به‌عنوان یک مهارت زندگی مهم مورد تأکید قرار داده است. طبق طبقه‌بندی بِین، مهارتهای زندگی به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
- مهارتهای ارتباطی: توانایی انتقال مؤثر پیام‌ها، گوش دادن فعال، بیان واضح افکار و احساسات و برقراری ارتباط غیرکلامی.
- تفکر استدلالی: توانایی استدلال منطقی، ارزیابی اطلاعات، حل مسئله و تصمیم‌گیری.
- مهارتهای بین فردی: توانایی برقراری روابط سالم، همکاری با دیگران، حل تعارضات و همدلی.
- یادگیری چگونه یاد گرفتن یا حل مسئله: توانایی یادگیری مستقل، جستجوی اطلاعات و استفاده از روش‌های مختلف برای حل مشکلات.
- مسئولیت فردی و اجتماعی: احساس مسئولیت نسبت به خود و دیگران، رعایت قوانین و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی.
- طبقه بندی جوآن
طبقه بندی جوآن تا حدودی متفاوت از طبقه بندی‌های قبلی است. وی مهارتهای زندگی را به سه دسته تقسیم می‌کند:
- مهارتهای زندگی روزمره daily living skills که شامل مدیریت امور مالی، اداره امور منزل، آگاهی نسبت‌به مسائل بهداشتی و سلامتی، آماده‌سازی و مصرف غذا، خرید و مصرف کالا و مسئولیت شهروندی است .
- مهارتهای فردی/اجتماعی personal/social skills که دستیابی به خودآگاهی و خود اطمینانی و کسب استقلال، دستیابی به رفتار مسئولانه و روابط بین فرد و حل مسئله را شامل می‌شود.
- مهارت های حرفه ای occupation skills که نحوه پیدا کردن و نگهداری شغل، عادات صحیح حرفهای، رعایت نکات ایمنی و مهارتهای خاص حرفهای را در بر می‌گیرد.
- طبقه بندی دوماس
دوماس (Dumas) یکی از محققانی است که در حوزه مهارتهای زندگی مطالعات گسترده‌ای انجام داده و طبقه‌بندی خاصی از این مهارت‌ها را ارائه کرده است. دوماس با توجه به نیازهای جامعه مدرن و تغییرات سریع فناوری، طبقه‌بندی خود را بر روی مهارت‌هایی متمرکز کرده است که افراد را برای زندگی در دنیای پیچیده و پویای امروز آماده می‌کند.
ویژگی‌های کلیدی طبقه‌بندی دوماس
- تأکید بر مهارتهای مرتبط با فناوری: دوماس بر اهمیت مهارتهای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات تأکید ویژه‌ای دارد. او معتقد است که در دنیای امروز، توانایی استفاده مؤثر از ابزارهای فناوری برای موفقیت در زندگی شخصی و حرفهای ضروری است.
- اهمیت شهروندی مسئول: دوماس بر نقش شهروندی مسئول و آگاه تأکید می‌کند. او معتقد است که افراد باید دارای مهارت‌هایی باشند که به آن‌ها اجازه دهد در جامعه مشارکت فعال داشته باشند و مسائل اجتماعی را درک کنند.
- مهارتهای تفکر پیچیده: دوماس بر اهمیت مهارتهای تفکر پیچیده مانند حل مسئله، تفکر انتقادی و خلاقیت تأکید می‌کند. او معتقد است که این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا با مشکلات پیچیده روبرو شوند و راه حل‌های نوآورانه ارائه دهند.
- طبقه بندی سبلی
سبلی یکی از محققانی است که در حوزه مهارتهای زندگی مطالعات گسترده‌ای انجام داده و طبقه‌بندی خاصی از این مهارت‌ها را ارائه کرده است. طبقه‌بندی سبلی بر اهمیت مهارتهای خودآگاهی، ارتباطات، مشارکت و همکاری، تفکر انتقادی و خلاق، تصمیم‌گیری و حل مسئله، کنار آمدن با فشارهای روحی و مدیریت، اطلاع‌رسانی و استفاده از تکنولوژی اطلاعات تأکید ویژه‌ای دارد. طبق طبقه‌بندی سبلی، مهارتهای زندگی شامل موارد زیر است:
- خودآگاهی: شناخت نقاط قوت و ضعف، احساسات، ارزش‌ها و باورهای خود
- ارتباطات: توانایی برقراری ارتباط مؤثر، گوش دادن فعال، بیان واضح افکار و احساسات، و برقراری ارتباط غیرکلامی
- مشارکت و همکاری: توانایی کار گروهی، مشارکت در فعالیت‌های مشترک و حل تعارضات
- تفکر انتقادی و خلاق: توانایی ارزیابی اطلاعات، حل مسئله، تولید ایده‌های نو و تصمیم‌گیری
- تصمیم‌گیری و حل مسئله: توانایی انتخاب بهترین گزینه از بین گزینه‌های مختلف و پیدا کردن راه حل برای مشکلات
- کنار آمدن با فشارهای روحی و مدیریت: توانایی مدیریت استرس، کنترل هیجانات و حفظ آرامش
- اطلاع‌رسانی و استفاده از تکنولوژی اطلاعات: توانایی جستجوی اطلاعات، استفاده از ابزارهای فناوری و ارتباطات و ارزیابی اطلاعات
- کارل راجرز: این روانشناس انسان‌گرا بر اهمیت خودآگاهی و پذیرش خود به‌عنوان پایه و اساس رشد فردی و توسعه مهارتهای زندگی تأکید کرده است.
- آبراهام ماسلو: نظریه سلسله مراتب نیازهای ماسلو نشان می‌دهد که پس از برآورده شدن نیازهای اولیه، افراد به دنبال رشد خود و کسب مهارتهای جدید هستند.
- آلبرت بندورا: این روانشناس اجتماعی، نقش یادگیری مشاهده‌ای و مدل‌سازی را در کسب مهارتهای زندگی بسیار مهم می‌داند.
- هوارد گاردنر: نظریه هوش‌های چندگانه گاردنر نشان می‌دهد که هر فرد دارای هوش‌های مختلفی است و توسعه مهارتهای زندگی به معنای تقویت همه این هوش‌هاست.
مهارتهای ضروری نسل جدید
- مهارتهای دیجیتال:
مهارتهای کامپیوتری: تسلط بر نرم‌افزارهای مختلف، برنامه‌نویسی و تحلیل داده
مهارتهای ارتباطی دیجیتال: استفاده مؤثر از شبکه‌های اجتماعی، ایمیل و سایر ابزارهای ارتباطی
امنیت سایبری: آگاهی از تهدیدات سایبری و روش‌های محافظت از اطلاعات شخصی - مهارتهای تفکر انتقادی و حل مسئله:
تفکر انتقادی: توانایی ارزیابی اطلاعات، تشخیص الگوها و کشف راه حل‌های خلاقانه
حل مسئله: توانایی تجزیه و تحلیل مشکلات، شناسایی ریشه‌های آن‌ها و یافتن راه‌حل‌های های موثر - مهارتهای ارتباطی مؤثر:
ارتباط کلامی: توانایی بیان ایده‌ها به صورت واضح و مختصر
ارتباط غیرکلامی: توانایی استفاده از زبان بدن و لحن صدا برای انتقال پیام
مهارتهای گوش دادن فعال: توانایی گوش دادن به دیگران با دقت و درک عمیق - مهارتهای همکاری و کار گروهی:
کار گروهی: توانایی کار کردن با دیگران به عنوان یک تیم برای رسیدن به اهداف مشترک
حل تعارض: توانایی مدیریت اختلافات و رسیدن به توافق - خلاقیت و نوآوری:
خلاقیت: توانایی تولید ایده‌های جدید و متفاوت
نوآوری: توانایی تبدیل ایده‌ها به محصولات یا خدمات جدید - یادگیری مستمر:
علاقه به یادگیری: داشتن کنجکاوی و میل به یادگیری چیزهای جدید
خودآموزی: توانایی یادگیری به صورت مستقل و با استفاده از منابع مختلف - انعطاف‌پذیری و سازگاری:
انعطاف‌پذیری: توانایی سازگاری با تغییرات و شرایط جدید
سازگاری: توانایی تطبیق رفتار و سبک زندگی با محیطهای مختلف
توسعه مهارتهای زندگی
- آموزش رسمی: شرکت در دوره‌های آموزشی، کارگاه‌ها و دانشگاه‌ها
- آموزش غیررسمی: مطالعه کتاب، مقاله و وبلاگ، شرکت در دوره‌های آنلاین، مشاهده ویدیوهای آموزشی
- تجربه عملی: کارآموزی، پروژه‌های شخصی، فعالیت‌های داوطلبانه
- شبکه‌سازی: ارتباط با افراد موفق و متخصص در حوزه‌های مختلف
- خودآموزی: استفاده از منابع آنلاین و ابزارهای یادگیری برای یادگیری مستقل
چالش‌ها و مهارت‌آموزی
بلوغ جسمی و ذهنی، روند دشواری است که چالش‌های بعضاً سختی را بر سر راه شما می‌گذارد. مهارت‌هایی که نسل جدید برای موفقیت باید بیاموزند، برای غلبه بر این چالش‌ها به آن‌ها کمک می‌کند. برخی از سختی‌های رایجی که در مسیر زندگی با آن‌ها مواجه می‌شوید، عبارت هستند از:
- پرداخت مالیات
- مدیریت هزینه‌ها (شامل اجاره یا خرید خانه، خرید مایحتاج ضروری، تعمیر اتومبیل و خانه، هزینه‌های درمان و غیره)
- ایجاد روابط سالم
- آشپزی
- نظافت
- مراقبت از سلامتی
- تربیت فرزند
- یافتن شغل
- مقابله با احساسات
- حل مشکلات
- تصمیم‌گیری
- مدیریت استرس
سخن پایانی
مهارت‌هایی که نسل جدید و سایرین برای موفقیت باید بیاموزند، بسیار مهم هستند؛ زیرا به مردم کمک می‌کند کارهای خود را به نحو احسن انجام دهند، جهان را درک کنند و با آن تعامل داشته باشند. مهارتهای زندگی، همچنین به افراد کمک می‌کند تا خود و دیگران را درک کنند. در صورتی که احساس می‌کنید در کسب مهارت مشکل دارید یا نمیتوانید مهارت‌هایی که دارید را تقویت کنید، بهتر است با یک روان‌درمانگر حرفهای مشورت کرده و از او کمک بخواهید. روان‌درمانگرهای کلینیک روانشناسی نیک مایند با ارائه بهترین مشاوره‌ها، به شما در توانمندسازی ذهنی کمک کرده و شما را به سوی کسب مهارت یا تقویت آن سوق می‌دهند.
پرسش و پاسخ
- چه مهارت‌هایی جزء مهارتهای زندگی محسوب می‌شوند؟مهارتهای زندگی شامل طیف وسیعی از توانایی‌ها می‌شود که به افراد کمک می‌کند با چالش‌های زندگی روزمره به خوبی کنار بیایند. از جمله این مهارت‌ها می‌توان به ارتباط مؤثر، حل مسئله، مدیریت هیجانات، تصمیم‌گیری، تفکر انتقادی، همدلی و همکاری اشاره کرد.
- چرا مهارتهای زندگی مهم هستند؟ مهارتهای زندگی به افراد کمک می‌کنند تا:روابط سالم‌تری برقرار کنند، با استرس و مشکلات بهتر کنار بیایند، تصمیمات بهتری بگیرند. در محیط کار و اجتماع موفق‌تر باشند، سلامت روان بهتری داشته باشند.
- چگونه می‌توان مهارتهای زندگی را بهبود بخشید؟ برای بهبود مهارتهای زندگی می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد، از جمله: آموزش‌های رسمی: شرکت در دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی مهارتهای زندگی، خواندن کتاب‌ها و مقالات مرتبط، مطالعه منابع معتبر در زمینه مهارتهای زندگی، تمرین مداوم: تمرین مهارتهای زندگی در موقعیت‌های مختلف، مشاوره: دریافت مشاوره از متخصصان
- چه تفاوتی بین مهارتهای زندگی و هوش هیجانی است؟ هوش هیجانی زیرمجموعه‌ای از مهارتهای زندگی است. هوش هیجانی به توانایی شناسایی، درک و مدیریت احساسات خود و دیگران اشاره دارد. در حالی که مهارتهای زندگی شامل طیف وسیعی از توانایی‌ها است که فراتر از هوش هیجانی است.
- آیا مهارتهای زندگی قابل یادگیری هستند؟ بله، مهارتهای زندگی مانند هر مهارت دیگری قابل یادگیری و بهبود هستند. با تمرین و تلاش مداوم، هر فرد می‌تواند مهارتهای زندگی خود را تقویت کند.
- چه سنی برای یادگیری مهارتهای زندگی مناسب است؟هر سنی برای یادگیری مهارتهای زندگی مناسب است. اما آموزش مهارتهای زندگی از سنین کودکی و نوجوانی بسیار مؤثرتر است.
- چه عواملی بر توسعه مهارتهای زندگی تأثیرگذارند؟ عوامل مختلفی بر توسعه مهارتهای زندگی تأثیرگذارند، از جمله: خانواده، مدرسه، دوستان، جامعه، تجربیات شخصی