همسر وابسته به خانواده زندگی را سخت می کند و گاهی در این مورد نیاز به کمک مشاور داریم. اما راهکارهای مدیریت وابستگی به خانواده همسر در زندگی مشترک چیست؟ یکی از نگرانی‌های خانم‌ها یا آقایان متأهل، وابستگی شدید همسرشان به خانواده و بهویژه مادرشان است. این مشکل، یکی از چالش‌های اصلی در زندگی زناشویی است و تحقیقات نشان داده‌اند که وابستگی به خانواده بعد از ازدواج، تأثیر زیادی در کیفیت روابط زناشویی دارد. وابستگی شدید زوجین به خانواده خود، می‌تواند موجب مشکلات زیادی شود و حتی یکی از مهم‌ترین عوامل طلاق است. به جای دلخوری و جنگیدن با همسر، شما میتوانید اقداماتی انجام دهید تا او بتواند بین خانواده خود و خواسته‌های شما تعادل برقرار کند. ابتدا مهم است درباره انواع وابستگی‌ها و دلایل مختلف وابستگی همسر به خانواده‌اش بدانیم و سپس، به سراغ اطلاع از راهکارهای رفع این معضل بپردازیم. پس در ادامه همراه ما باشید.
انواع وابستگی به خانواده بعد از ازدواج
وابستگی به خانواده پس از ازدواج، ممکن است به دو شکل اصلی بروز کند: وابستگی عاطفی و وابستگی مالی. این دو نوع وابستگی، هر کدام به نوعی می‌توانند زندگی مشترک را تحت تاثیر قرار دهند.
ویژگی‌های زنان متأهل بیش از حد وابسته به خانواده
زنانی که وابستگی زیادی به خانواده‌شان دارند، معمولاً خصوصیات مشترکی از خود نشان می‌دهند. این ویژگی‌ها، عبارتند از:
- مدام نگران این هستند که خانواده‌شان به خاطر تصمیمات یا اقداماتشان ناراحت شوند.
- همواره قبل از اتخاذ تصمیمات، نظرات خانواده خود را می‌پرسند و سعی می‌کنند تصمیمشان مخالف نظر آنها نباشد. آنها نمی‌توانند به تنهایی تصمیم بگیرند.
- در صورت مواجهه با دیدگاه‌های مخالف خانواده، دچار اضطراب می‌شوند.
- ناتوان در گفتن «نه» هستند و انتظار دارند شوهرشان نیز به خانواده «نه» نگوید.
- حتی اگر شوهرش محق باشد، باز هم از خانواده‌اش دفاع می‌کند.
- با وجود اینکه دائم خانواده‌اش را می‌بیند، همچنان دلتنگ آنها می‌شود.
- مدام به فکر مشکلات خانواده‌اش است و خود را زیادی در مسائل آنها درگیر می‌کند.
علل وابستگی زیاد زنان متأهل به خانواده بعد از ازدواج
وابستگی بیش از حد زنان به خانواده پس از ازدواج، می‌تواند سرآغاز بسیاری از مشکلات و اختلافات در زندگی زناشویی باشد. قبل از هر اقدامی برای حل این مشکلات، مهم است که به ریشه‌های وابستگی زن به خانواده پی ببریم:
- ارتباطات محدود
زنانی که ارتباطات اجتماعی محدودی دارند، معمولاً وابستگی شدیدی به خانواده پیدا می‌کنند. عدم ایجاد روابط با افرادی غیر از اعضای خانواده و وابستگی به آنها، باعث بروز چالش‌های زیادی در زندگی زناشویی‌شان خواهد شد.
- نداشتن تجربه مستقل بودن
وابستگی در زنانی که به دلیل شرایط کاری یا تحصیلی از خانواده جدا زندگی می‌کنند، معمولاً کاهش می‌یابد. این استقلال نه تنها باعث کاهش وابستگی می‌شود، بلکه باعث رشد و پیشرفت در زندگی مشترک می‌شود. البته مردانی که به استقلال مالی و شخصیتی زنان احترام نمی‌گذارند، در کنار یک زن مستقل ممکن است دچار مشکلات شوند.
- تربیت خانوادگی
برخی خانواده‌ها، فرزندان خود را به شدت وابسته به خانواده تربیت می‌کنند. همین باعث می‌شود که این افراد، در تصمیم‌گیری‌های خود ناتوان باشند و قدرت استدلال و منطق ضعیفی داشته باشند؛ لذا نیاز دارند که درباره خصوصی‌ترین مسائل زندگی‌شان هم با خانواده خود مشورت کنند و این، موجب بروز مشکلات جدی در روابط زناشویی‌شان می‌شود.
- کمبود اعتماد به نفس
وقتی اعتماد به نفس یک زن متأهل پایین است، در ایفای نقش همسری به مشکل می‌خورد و همین، او را به سمت خانواده‌اش سوق می‌دهد؛ در حالی که زنان با اعتماد به نفس بالا، معمولاً از تغییرات زندگی مشترک استقبال می‌کنند و می‌خواهند همیشه در حال پیشرفت و تحول باشند.
- نارضایتی از شوهر
گاهی اوقات شوهران به دلایل مختلف از جمله عدم توجه کافی به همسرشان، انتظارات زنان را برآورده نمی‌کنند و این موضوع، موجب نارضایتی همسرشان از ازدواج می‌شود. در این شرایط، زنان ممکن است به خانواده خود پناه ببرند و زمان بیشتری را با آنها بگذرانند؛ چرا که این مسئله، احساس امنیت بیشتری به آنها می‌دهد.
نشانه‌های وابستگی زیاد مرد متأهل به خانواده
برای اینکه تشخیص دهیم مرد فقط دلبسته خانواده خود است یا به آنها احساس وابستگی شدید دارد، باید به نشانه‌های رفتاری او دقت کنیم. علائم و ویژگی‌هایی که ممکن است نشان‌دهنده وابستگی شدید یک مرد به مادرش یا دیگر اعضای خانواده‌اش باشد، عبارت هستند از:
- ناتوانی در اتخاذ تصمیمات
- فقدان استقلال فردی
- تلاش بی‌وقفه برای تأمین خواسته‌ها و نیازهای اعضای خانواده
- همیشه در اولویت قرار دادن اعضای خانواده، حتی در مواقع بحرانی
- فرمان‌برداری مطلق از اعضای خانواده
- تماس‌های مداوم و دیدارهای روزانه با آنها
- انتظارات بیش از حد اعضای خانواده از مرد از نظر مالی به مادر یا دیگر اعضای خانواده وابسته بودن
- فشار مرد به همسرش برای پذیرش درخواست‌های اعضای خانواده و تبعیت از خواسته‌های آنها
- اجتناب از سفر یا دور شدن از مادر یا سایر اعضای خانواده
- به کار بردن مداوم و بی‌رویه «مامانم»، «بابام» و غیره در صحبت‌ها
- گزارش‌دهی مداوم به اعضای خانواده در مورد مسائل زندگی شخصی
- درخواست اجازه از مادر یا سایر اعضای خانواده برای انجام کارهای روزمره
- نیازمند تأیید اعضای خانواده بودن برای مسائل مهم زندگی
- دائماً نگران ناراحتی اعضای خانواده بودن
- تأثیر زیاد مادر یا سایر اعضای خانواده بر تصمیمات مرد
- عدم توانایی مرد در گفتن «نه» به درخواست‌های اعضای خانواده، حتی اگر مخالف منافع خود باشد
- احساس مسئولیت بیش از حد کردن در قبال مادر یا اعضای دیگر خانواده
این نشانه‌ها، می‌تواند نمایانگر وابستگی عاطفی و عملی مرد به اعضای خانواده باشند و به احتمال زیاد، مشکلاتی در زندگی مشترک ایجاد می‌کنند.
چگونه مشکل همسر وابسته به خانواده را مدیریت کنیم؟
با اینکه این وضعیت ممکن است باعث رنجش در رابطه شود، نباید زندگی مشترک خود را بدون تلاش برای رفع آن به خطر بیندازید؛ بهویژه اگر دیگر جنبه‌های رابطه شما سالم باشند. در اینجا، چند راهکار برای مقابله با این مشکل وجود دارد:
- رابطه همسرتان با اعضای خانواده‌اش را بپذیرید
درگیری با مادر همسرتان یا دیگر اعضای خانواده او را کنار بگذارید. اعضای خانواده و به خصوص مادران، معمولاً نقش مهمی در زندگی همسر شما ایفا می‌کنند و روابط آنها با یکدیگر، از اهمیت زیادی برخوردار است. مثلاً اگر همسر شما برای مادرش یا پدرش یک هدیه می‌خرد، به جای ناراحت شدن خوشحال باشید که او احساس مسئولیت می‌کند و قدردان است. ابراز محبت‌های کوچک، به معنای این نیست که همسر شما اعضای خانواده‌اش را به شما ترجیح می‌دهد. به یاد داشته باشید که یک فرزند دلسوز، می‌تواند یک همسر دلسوز هم باشد.
- برنامه‌ریزی برای سفر
ممکن است خانواده همسر شما، همیشه در برنامه‌های سفر خانوادگی شما حضور داشته باشند. این می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد، زیرا یکی از نشانه‌های بارز این است که همسر شما خانواده‌اش را به شما ترجیح می‌دهد. علاوه بر این، تعطیلات خانوادگی به معنای حضور همیشه بزرگ‌ترها در کنار شما نیست. شاید شما به خاطر آنها، از تعطیلات هیجان‌انگیزی مانند زیپ لاین یا بانجی جامپینگ صرف‌نظر کرده‌اید. چه باید کرد؟
به همسر خود بگویید که اگر شما دو بار در سال سفر می‌کنید، یکی از آنها باید با خانواده‌اش باشد و دیگری با شما و فرزندانتان. فهرستی از فعالیت‌هایی که می‌خواهید انجام دهید را آماده کنید و بودجه‌تان را در نظر بگیرید. از همسرتان بخواهید از والدینش بخواهد یک مقصد سفر را انتخاب کنند و مقصد سفر دوم را شما انتخاب کنید. به این ترتیب، همسر شما رضایت خواهد داشت که به خانواده‌اش رسیدگی کرده است و شما هم دیگر نمی‌توانید شکایت کنید که او خانواده‌اش را به شما ترجیح می‌دهد.
- تنظیم بودجه
وقتی بیشتر درآمد همسرتان برای تأمین نیازهای خانواده‌اش خرج می‌شود و شما در پایان ماه با مشکلات مالی روبه‌رو هستید، این بسیار ناامیدکننده خواهد بود. اجازه ندهید مسئولیت‌های او در قبال خانواده‌اش، به افزایش مشکلات مالی شما دامن بزند. با همسرتان بنشینید و بودجه‌ای تنظیم کنید. مشخص کنید که چقدر باید به خانواده همسرتان اختصاص یابد و چقدر باید برای خانواده خودتان نگه دارید. به او بگویید که شما تلاش می‌کنید تا از بودجه فراتر نروید، اما او باید اطمینان دهد که والدینش نیز همین کار را انجام دهند. این کار، باعث می‌شود همسر شما نتواند خانواده‌اش را بر شما ترجیح دهد.
- در مواقع اضطراری
آیا همسر شما به طور مداوم بعد از کار برای دیدار با خواهرش به بیمارستان می‌رود، چون او در حال بهبودی بعد از یک تصادف است؟ در همین حین، شما با مشکلات درسی فرزندانتان دست و پنجه نرم می‌کنید و به کمک او نیاز دارید؟ با او صحبت کنید و برایش توضیح دهید که اهمیت دادن او به اعضای خانواده‌اش خیلی خوب است، اما او باید بتواند به همان اندازه به فرزندش هم توجه کند و مثلاً در ریاضی به او کمک کند. بنابراین می‌توان برنامه‌ای به صورت متناوب تنظیم کرد: یک روز به دیدار خواهرش برود و روز دیگر، به درس فرزندش رسیدگی کند.
- کاهش دید و بازدیدها
آیا خانه شما مانند یک اقامتگاه است و همه بدون اطلاع قبلی می‌آیند و از شما انتظار دارند که فوراً چای و تنقلات برایشان آماده کنید؟ با همسرتان صحبت کنید و به او بگویید که دید و بازدید باید به آخر هفته‌ها موکول شود. اگر با والدین همسرتان زندگی می‌کنید، نمی‌توانید بازدیدهای فامیلی را محدود کنید؛ زیرا افراد مسن و میانسال معمولاً وقت آزاد دارند و می‌توانند پذیرای مهمان‌ها باشند. اما باید به فامیل‌ها به شکلی محترمانه اعلام کنید که وقتی به خانه می‌آیند، شما کار دارید و اگر در اتاقتان می‌مانید، نباید آن را به عنوان بی‌احترامی در نظر بگیرند.
- اختصاص دادن زمانی به خودتان
اگر شما با والدین همسرتان زندگی می‌کنید، ممکن است همسرتان بعد از بازگشت از محل کار مستقیماً به اتاق والدینش برود و پس از یک یا دو ساعت بیرون بیاید. اگر هم جدا زندگی می‌کنید، آخر هفته‌ها همیشه باید در خانه والدینش باشید و دیگر وقتی به سینما یا رستوران رفتن ندارید. به همسر خود بگویید که هیچ مشکلی با دیدار والدینش ندارید. اما اگر گاهی بین این دیدارها وقفه بیفتد، به عنوان یک زوج میتوانید زمانی برای خودتان بگذارید.
- برای خانواده خود وقت بگذارید
اگر همسرتان زمان هایی را به گذزاندن با خانواده خود می گذارد شما هم میتوانید والدین خود را در تعطیلات خانوادگی‌تان بگنجانید.
- اجازه دخالت در تصمیمات را ندهید
گاهی اوقات موضوعاتی مانند اینکه فرزندتان در کدام دانشگاه باید تحصیل کند یا چه زمانی باید به خانه برگردد، به موضوعات جلسات خانوادگی تبدیل می‌شوند. درک کنید که همسر شما تصمیم خانواده‌اش را می‌پذیرد، زیرا نمی‌داند چطور نه بگوید و از واکنش منفی خانواده می‌ترسد. شما میتوانید این مسئولیت را قبول کرده و محترمانه به خانواده او بگویید که تصمیم‌گیری با شما و همسرتان است.
- احساسات خود را بیان کنید
در فرهنگ‌های مختلف بهویژه در فرهنگ‌های شرقی، پسران و گاهی حتی دختران برای حمایت از خانواده خود آموزش می‌بینند و ممکن است در برابر فشارهای خانوادگی مقاومت نکنند. این وابستگی‌ها، می‌توانند در زندگی زناشویی مشکل‌ساز شود. یکی از راه‌های مدیریت این وضعیت، این است که احساسات خود را با همسر خود به‌طور صادقانه و بدون سرزنش در میان بگذارید. زمانی که با این واقعیت روبه‌رو می‌شوید که همسر شما خانواده‌اش را به شما ترجیح می‌دهد، ارتباط شفاف و سالم کلید حل هر مشکلی در روابط است. شاید همسر شما حتی نداند که شما احساس می‌کنید او خانواده‌اش را بر شما ترجیح می‌دهد؛ پس حرف دل خود را به او بزنید. همچنین درک کنید که همسر شما به‌دلیل تربیت و شرایط خاص خانواده‌اش، ممکن است چنین رفتاری داشته باشد و حالا بخواهد این رفتار را تغییر دهد. پس باید از همسر خود حمایت کرده و به او کمک کنید تا مرزهای سالمی میان خانواده خود و زندگی زناشویی‌اش ایجاد کند.
- شرایط را در نظر بگیرید
ممکن است شرایطی پیش بیاید که همسر شما به دلایلی نیاز به توجه و کمک مالی بیشتری به خانواده‌اش داشته باشد، مانند بیماری یا بدهی. در این مواقع، به او سخت نگیرید.
- از کینه‌ورزی اجتناب کنید
همسر شما ممکن است ارتباط قوی با مادرش یا سایر اعضای خانواده‌اش داشته باشد، اما این به این معنا نیست که شما باید از این موضوع دلخور شوید.
- ایستگاه آخر
زمانی که شما ازدواج می‌کنید و قول می‌دهید که زندگی خود را با همسر خود سپری کنید، به‌طور طبیعی همسر شما باید اولویت اول شما باشد و شما باید اولویت اول او باشید. اما در مواقعی که همسر شما خانواده‌اش را به شما ترجیح می‌دهد، باید درک درستی از شرایط داشته باشید و با برقراری ارتباط سالم، سعی کنید این وضعیت را مدیریت کنید.زندگی با همسر وابسته به خانواده آسان نیست.
اگر درک کنید که همسر شما تحت فشارهای خاصی است که از تربیت و فرهنگ خانوادگی‌اش ناشی می‌شود، ممکن است راحت‌تر بتوانید با رفتارهای او کنار بیایید. در نهایت، تغییر دیدگاه از «ما در مقابل آنها» به «همه با هم» می‌تواند به کاهش تنش‌ها و سوءتفاهم‌ها کمک کند. به یاد داشته باشید که حفظ مرزهای سالم و برقراری ارتباطات صادقانه، برای حل مشکلات ضروری است. از حمایت متقابل و همکاری در این زمینه غافل نشوید.
در صورتی که در این مسیر به مشکلات حاد دچار می‌شوید و به تنهایی قادر به رفع مشکل نیستید، کمک گرفتن از افراد حرفه‌ای را مد نظر داشته باشید. درمانگران بخش‌های مشاوره خانواده و مشاوره ازدواج کلینیک روانشناسی و روانپزشکی نیک مایند، آماده‌اند تا به شما در رفع مشکلات زندگی زناشویی‌تان کمک کنند.