کتاب خواندن برای کودک فواید زیادی دارد. کتاب خواندن هر روزه برای کودک مزایای بی شماری دارد. کتاب خوان کردن کودکان کار آسانی نیست و کمک گرفتن از مشاوره کودک در این زمینه کار را برای شما آسان‌تر می‌کند. با کتاب خواندن نه‌تنها دایره لغات کودکان‌تان را تقویت می‌کنید بلکه به آنها کمک می‌کنید که شکل حروف و کلمات را یاد بگیرند و زودتر خواندن و نوشتن را بیاموزند. همچنین از فواید خواندن کتاب برای کودکان با صدای بلند این است که به آنها کمک می‌کند تا موضوعات مختلف در مورد جهان و زندگی اطراف‌شان را درک کنند. در اینجا شما را با فواید خواندن کتاب برای کودکان آشنا کرده تا از اهمیت آن آگاه شوید.
سن مناسب کتابخوانی در کودک
از همین امروز شروع کنید! کودکان در همه‌ی سنین از اینکه برایشان کتاب خوانده شود، سود می‌برند. برای این کار نیاز نیست یک کتابخانه‌ی شخصی بزرگ داشته باشید. شما می‌توانید طیف وسیعی از کتاب‌ها را در کتابخانه‌های عمومی پیدا کنید. حتی می‌توانید فرزندتان را تشویق کنید که کتاب‌های خود را با دوستانش تعویض کند.
کودکان زیر ۱۸ ماه
برای کودکان زیر ۶ ماه از کتاب‌هایی استفاده کنید که تصاویر ساده اما پررنگ دارند. خواندن جمله‌های کتاب ضروری نیست، فقط همان‌طور که صفحات کتاب را ورق می‌زنید با فرزندتان صحبت کنید. وقتی کودکان به سن ۷ تا ۱۲ ماهگی می‌رسند، می‌توانید از کتاب‌هایی که علاوه بر عکس عبارت‌های ساده یا متن‌های بسیار کوتاه دارند، استفاده کنند. برای کودکان ۱۲ تا ۱۸ ماهه کتاب‌هایی جالب است که تصویر سایر کودکان را در حال انجام کارهای روزمره نشان می‌دهد. این موضوع در مورد کتاب‌هایی که حیوانات، شخصیت‌های تلویزیونی یا سایر صحنه‌های آشنا در آنها وجود دارد، صدق می‌کند. وقتی کودک شروع به حرف زدن کرد، سعی کنید او را در خواندن کتاب مشارکت دهید. به‌عنوان مثال، به یک عکس اشاره کنید و از او بپرسید که عکس چه چیزی است. اگر پاسخ کودک اشتباه بود، او را نفی نکنید. برای مثال می‌توانید بگویید: «بله، شبیه‌ی یک گربه است، اما در حقیقت یک سنجاب است».
کودکان خردسال
کودکان ۱۹ تا ۳۰ ماهه هم از کتاب‌هایی که دارای شخصیت‌های آشنا هستند، لذت می‌برند. در این سن، آنها کتاب‌هایی را ترجیح می‌دهند که تصاویر و جزئیات زیاد دارند. به دنبال کتاب‌هایی باشید که حاوی داستان‌های کوتاه هستند، به‌ویژه آن‌هایی که دارای روابط علت و معلولی هستند یا به مشکلی می‌پردازند که شخصیت‌ها باید برای غلبه بر آن تلاش کنند. تکرار در این سن مهم است، بنابراین سعی کنید کتاب‌هایی را پیدا کنید که به شما امکان تکرار متن را بدهند. وقتی داستان کتاب را برای کودک تکرار می‌کنید، کمی مکث کنید تا ببینید آیا فرزندتان ادامه‌ی آن را می‌گوید یا خیر. همچنین می‌توانید بین شخصیت اصلی داستان و کودک ارتباط برقرار کنید. برای مثال بگویید: «این کودک هم مثل تو روی تخت خودش خوابیده است».
کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی
کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی هم از کتاب‌هایی که تصاویر زیاد و متن کوتاه دارند، لذت می‌برند. اما می‌توانید در این سن به‌تدریج از کتاب‌هایی که متن آنها بیشتر از تصاویر است و حتی کتاب‌هایی که از چند فصل مختلف تشکیل شده‌اند، استفاده کنید. وقتی فرزندتان توانست به‌تنهایی شروع به خواندن کتاب کند، از او بخواهید که کلمات یا جملات را با صدای بلند بخواند. همچنین در حین مطالعه از او سؤال بپرسید. از پرسیدن سؤالات سطحی مانند «این خانه چه رنگی است؟» خودداری کنید و به جای آن سؤالات باز بپرسید، برای مثال «فکر می‌کنی بعداً چه اتفاقی بیفتد؟». کارشناسان توصیه می‌کنند روزانه حدود ۳۰ دقیقه در فرآیند کتابخوانی با فرزندتان مشارکت کنید. می‌توانید غیر از کتاب خواندن کارهای دیگری هم انجام دهید. به‌عنوان مثال، علائم راهنمایی و رانندگی یا اطلاعات روی بسته‌ی مواد غذایی را بخوانید یا با هم به کتاب‌های صوتی گوش دهید.
کودکان بزرگتر
وقتی کودک باسواد شد، نباید خواندن کتاب را برای او متوقف کنید. مهم است که فرزندتان خودش کتاب بخواند، اما خواندن کتاب با صدای بلند برای کودکان زیر ۱۴ سال از نظر تحصیلی و احساسی فواید زیادی به همراه دارد. در این سن هم سعی کنید در مورد متن کتاب سؤال بپرسید تا درک او را بسنجید.
فایده کتاب خواندن برای کودک
توسعه مهارت های ارتباطی
قصه خوانی به توسعه مهارت‌های ارتباط شفاهی، توانایی گوش دادن، حافظه و مهارت‌های شناختی زبان در کودکان کمک می‌کند و راهی بسیار خوب برای تقویت دامنه لغات و ساختار جملات از سنین بسیار پائین است. با گذشت زمان و افزایش سن، کودک می‌آموزد که چگونه همچون بزرگسالان از طریق زبان بدن، روش‌های کلامی، گوش دادن و نگارش با دیگران ارتباط برقرار کند. نوزادان به مرور زمان تمامی صداهای اطراف خود را که برای صحبت به زبان مادری لازم است، می‌شنوند. وقتی شما برای او کتاب می‌خوانید او از همان ابتدای کودکی در معرض واژگان بیشتری قرار خواهد گرفت و هر چه بیشتر بخوانید، واژه‌ها بیشتر به گوش او می‌خورند.
حتما بخوانید: ایجاد اعتماد به نفس در کودکان
رشد اجتماعی و عاطفی
قصه‌ها و تصاویر از دیرباز سینه به سینه منتقل شده‌اند. هر کودک به نوبه خود نظری متفاوت درباره اسباب بازی‌ها، حیوانات و پرندگان مختلف دارد. با مطالعه کتاب می‌توانید به پیشرفت او و تعداد واژگان جدیدی که برای تفکر، احساس و بیان احساسات استفاده می‌کند، پی ببرید.
مهارت های شناختی
مدت‌ها قبل از اینکه کودک شروع به صحبت کند، با گوش دادن به داستان‌هایی که برایش خوانده‌اید، اطلاعات زیادی در مورد زبان بدست می آورد که به هنگام شروع آموزش رسمی در مدرسه بسیار مفید خواهد بود. کودکان تقریباً از ده ماهگی می‌آموزند که چگونه کتاب را ورق بزنند و به کلمات جدید گوش فرا دهند. پس از مدتی، مهارت خواندن از راست به چپ نیز به آموخته های آنان اضافه می‌شود. کودکان حدود یکساله با گوش سپردن به قصه‌های شبانه مهارت حل مسئله را یاد می‌گیرند.
افزایش توجه
مشارکت دادن کودک در قصه های قبل از خواب، به بهترین شکل به او می آموزد که چگونه عادت بسیار مفید و سالم کتاب خواندن او را به آرامش خواهد رساند. به این ترتیب می‌توانید هر شب برای او کتاب بخوانید و گستره‌ی توجه او را افزایش دهید.
تسکین اضطراب
کتابخوانی و قصه گویی راه خوبی برای آرامش ذهن و بدن، قبل از خواب است. حتی اگر کودک بسیار برانگیخته و بیش از حد تحریک شده باشد، قصه گویی به او کمک خواهدکرد تا دل به عالمی دیگر بسپارد و تمامی اضطراب هایش را رها کند.
حتما بخوانید: ناخن جویدن در کودکان
افزایش دانش و بهبود شخصیت
کودک وقتی بزرگتر می‌شود، به افراد دیگر نگاه می‌کند و از آنها الهام می گیرد. کتابخوانی فرصت خوبی است تا در او نفوذ کنید و به او درس زندگی بدهید. این برای شخصیت و دانش او خوب است.
تبدیل شدن به عادت
اگر هر شب در ساعت به خصوصی برای کودک کتاب بخوانید، کتابخوانی برای او تبدیل به یک عادت شده و بخشی از زندگی او خواهد شد. به تدریج از کتاب خواندن لذت می‌برد و دیگر لازم نیست در دوران نوجوانی یا جوانی برای شکل‌دهی این عادت، او را به سمت کتابخوانی هدایت کنید. بعدها کتاب خواندن دریچه‌ای به سوی نویسندگی پیش روی او خواهد گشود.
ایجاد موضوعی برای گفتگو
صحبت کردن با کودک از دوران نوزادی برای رشد زبانی او ضروریست. یک کتاب همیشه می‌تواند موضوعی برای مکالمه با کودکتان فراهم کند.
متعادل‌سازی اوقات شلوغ زندگی
خواندن یک کتاب می‌تواند فضایی مناسب در زندگیتان ایجاد کند و در میان زندگی پرمشغله و استرس‌زای امروز فرصتی آرامش‌بخش به شما بدهد.
وسعت بخشیدن به دایره واژگان
خواندن کتاب با یادگیری کلمات بیشتر همراه است و این به معنای مهارت زبانی بهتر و یادگیری زودتر و آسان‌تر است.
افزایش حافظه و تمرکز
خواندن کتاب برای فرزندتان باعث کارکرد بهتر مغز و پرورش مهارت‌هایی می‌شود که در زمینه‌های مختلف زندگی مفید هستند.
گسترش دنیای فرزندتان
ممکن است فرزندتان اصلاً فکرش را هم نکند که روزی دانشمند، موسیقی‌دان، پزشک یا مکانیک شود اما می‌تواند در کتاب‌ها الگوهایی پیدا کند که باعث شود به موقعیت‌های جدید به چشم گزینه‌هایی امکان‌پذیر نگاه کند.
افزایش صبر و همدلی نسبت به دیگران
با خواندن کتاب فرزندتان با شخصیت‌هایی مواجه می‌شود که در شرایط متفاوت به سر می‌برند و این قضیه به کودک شما کمک می‌کند که درک بهتری از تفاوت افراد با هم داشته باشد.
کشف خود
کودک شما می‌تواند در کتاب‌ها دیگرانی را پیدا کند که مانند او فکر می‌کنند. همچنین او می‌تواند با چالش‌هایی که فکر می‌کند مختص اوست کنار بیاید (مانند ناشنوا بودن، بیماری‌های روانی، از دست دادن عزیزان و …) کتاب‌ها می‌توانند مانند کاتالیزوری عمل کنند که باعث می‌شود کودک احساس بهتری به خودش پیدا کرده و قدرت منحصر به فردش را در دنیا بیابد.
افزایش خلاقیت
کتاب‌ها دنیای کاملاً جدیدی را به روی فرزند شما می‌گشایند. داستان‌های تخیلی فراتر از دنیای واقعی هستند و از عناصر فانتزی استفاده می‌کنند که کودکان را به تفکر خارج از چارچوب وادار می‌کند. بنابراین، تخیل کودکان و خلاقیت آنها تقویت می‌شود. به اعتقاد کارشناسان، خلاقیت برای توسعه‌ی علایق و ایده‌ها و همچنین تقویت سلامت عاطفی مهم است.
یادگیری درس زندگی
کتاب خواندن این فرصت را برای کودکان فراهم می‌کند که با توجه به سن خود و به روش‌های مناسب درباره‌ی دنیای واقعی صحبت کنند. کودکان از خواندن کتاب‌هایی لذت می‌برند که درباره‌ی زندگی روزمره‌ی کودکان هم‌سن و سال خودشان است. وقتی برای کودک کتاب می‌خوانید، او از شخصیت‌های داستان الگوبرداری می‌کند. درنتیجه، یاد می‌گیرد که چگونه با موقعیت‌های جدید روبه‌رو شود. به‌عنوان مثال اگر قهرمان داستان به دندانپزشکی برود، فرزند شما هنگام مراجعه به دندانپزشکی احساس تنهایی و ترس نمی‌کند.
نکات مهم درباره‌ی کتابخوانی برای کودکان
مهم‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که برای فرزندتان وقت بگذارید و برای او کتاب بخوانید. برای اینکه این تجربه لذت‌بخش‌تر باشد، به نکات زیر توجه کنید:
- مداومت داشته باشید: تعداد کتابی که در روز می‌خوانید، مهم نیست. سعی کنید این کار را به‌طور منظم در برنامه‌ی روزانه‌ی خود بگنجانید.
- برای کتابخوانی وقت بگذارید: ممکن است هر روز وقت زیادی برای خواندن کتاب نداشته باشید، اما طوری برنامه‌ریزی کنید که کودک متوجه شود شما به این کار اهمیت می‌دهید.
- کتابخوانی را به یک کار سرگرم‌کننده تبدیل کنید: از صداهای مختلف برای شخصیت‌ها یا موارد دیگر استفاده کنید تا داستان جان بگیرد. وقتی با ذوق و شوق کتاب می‌خوانید، کودک داستان را بهتر درک می‌کند.
- به ارتباط داستان با زندگی واقعی اشاره کنید: کودکان عاشق استفاده از داستان در زندگی خود هستند. این کار هم متن را معنادارتر می‌کند و هم به کودک شما یاد می‌دهد که چگونه در زندگی روزمره‌ی خود با موقعیت‌های مختلف روبه‌رو شود.
- خودتان را به کتاب محدود نکنید: هر گونه تبادل کلمات برای کودکان مفید است. بنابراین اگر یک شب کتاب نمی‌خوانید، برایش قصه بگویید. همچنین می‌توانید به تصاویر نگاه کنید و در مورد آنچه می‌بینید صحبت کنید یا از کودک بخواهید که او قصه بگوید.
کلام پایانی
وقتی از سواد و مهارت‌های زبانی صحبت می‌شود، هم کیفیت و هم کمیت کلماتی که از طریق آنها با فرزندتان صحبت می‌کنید، اهمیت دارد. کتاب‌ها برای صحبت کردن و ارتباط برقرار کردن با کودکان یک فرصت عالی فراهم می‌کنند.