کاهش استرس امتحانات با روشهای ساده و مؤثر چگونه است؟ گاهی برای مدیریت استرس نیاز به کمک مشاور تحصیلی داریم. آزمونها و امتحانات میتوانند منبعی از استرس و چالش برای کودکان، نوجوانان و والدین یا سرپرستان آنها باشند. در چنین شرایطی، نیاز به مرور حجم زیادی از اطلاعات در مدت زمان کوتاه میتواند فشار روانی زیادی ایجاد کند. اگرچه کمی استرس میتواند مفید باشد و به عنوان انگیزهای برای انجام وظایف عمل کند، اما سطح استرس در دوران امتحانات میتواند بیشتر از حد معمول باشد.
استرس زیاد نه تنها بیفایده است، بلکه ممکن است باعث سردرگمی و خستگی نیز شود. علاوه بر این، ناتوانی در درک کامل مطالب درسی میتواند به استرس شما اضافه کند. کاهش استرس امتحان با روشهای ساده و مؤثر، در این شرایط ضروری است. در ادامه، علائم استرس در زمان امتحانات را برایتان نام میبریم و سپس، چند راهکار برای کاهش استرس امتحان و رسیدن به نمرات بهتر در پایان سال تحصیلی ارائه میشود.
مراقب علائم استرس باشید
با توجه به آمار تخمینی که نشان میدهد هر ساله ۲۰-۵۰ درصد از دانشجویان دانشگاهی برای مشکلات سلامت روان مرتبط با تحصیل درخواست کمک میکنند، مشخص است که فشارهای روانی ناشی از امتحانات در حال افزایش است و به دنبال راهکارهایی برای کاهش استرس امتحان هستند. این فشارها نه تنها در بزرگسالان، بلکه در کودکان و نوجوانان و جوانان نیز مشاهده میشود.
افرادی که دچار استرس امتحانات هستند، ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- نگرانی مفرط
- احساس تنش و فشار
- سردرد یا معدهدرد
- مشکلات در خواب و بیخوابی
- عصبانیت و ناراحتی
- تغییرات در اشتها (کاهش یا افزایش مصرف غذا)
- عدم علاقه به فعالیتهای مورد علاقه قبلی
- احساس منفی بودن و افت روحیه
- احساس ناامیدی نسبت به آینده
این علائم، نشاندهنده استرس شدید هستند و نیاز به توجه و درمان دارند.
راههایی برای مقابله با استرس امتحانات
کاهش استرس امتحان به ویژه در دوران امتحانات، میتواند گاهی چالشبرانگیز باشد. اما مهمترین نکته این است که یاد بگیرید چگونه احساسات خود را کنترل کنید تا بتوانید به خوبی تمرکز کنید و در نهایت موفق شوید. با توجه به نزدیک شدن به فصل امتحانات نهایی دانشگاهها و مدارس و همچنین کنکور، کاهش استرس امتحان با روشهای ساده و مؤثر ضرورت دارد. در اینجا، چند استراتژی مؤثر برای مقابله با کاهش استرس امتحان آورده شده است:
- غذا خوردن درست
بدن شما برای عملکرد صحیح، به مواد مغذی نیاز دارد. زمانی که بدن شما سوخت و مواد مغذی لازم را دریافت کند، مدیریت احساسات استرس و اضطراب بسیار آسانتر میشود. غذایی که میخورید، بر احساسات شما از نظر جسمی و روحی تأثیر میگذارد. پس اطمینان حاصل کنید که کربوهیدراتهای با قابلیت آزادسازی آهسته به اندازه کافی مصرف میکنید، مصرف کافئین را کاهش میدهید و به میزان کافی آب مینوشید.
محدود کردن مصرف کافئین، اهمیت دارد؛ چرا که نوشیدنیهای کافئیندار و انرژیزا ممکن است انرژی کوتاهمدتی به شما بدهند، اما در بلندمدت برای شما مفید نخواهند بود. این نوشیدنیها، میتوانند باعث ناراحتی معده شوند و بر کیفیت خواب و توانایی تمرکز شما، تأثیر بگذارند.
غذاها و نوشیدنیهای پرچرب، پرشکر و پرکافئین مانند نوشیدنیهای انرژیزا، نوشابه، شیرینیها، شکلات، برگرها و چیپسها، باعث افزایش بیشفعالی و عصبانیت و بیحوصلگی میشوند و میتوانند شما را سنگین یا بیحال کنند. یک رژیم غذایی متعادل نه تنها برای سلامت بدنتان حیاتی است، بلکه میتواند به شما در حفظ انرژی و آرامش در طول دوران امتحانات و کاهش استرس امتحان کمک کند.
اگر فرزند شما در حال آماده شدن برای امتحانات است، سعی کنید او را در خرید مواد غذایی همراهی کنید و تشویقش کنید که انتخابهای سالمتری داشته باشد.
- خواب کافی
قبل از امتحان، به خودتان فرصت دهید تا آرامش پیدا کنید. تخت شما، باید به عنوان یک پناهگاه برای استراحت و نه به عنوان یک مکان برای مطالعه و حل تمرین در نظر گرفته شود.
در روزهای قبل از امتحانات، خواب کافی اهمیت زیادی دارد. خواب خوب نه تنها به بدن شما مجال استراحت میدهد، بلکه به شما کمک میکند تا آنچه که آموختهاید را در جلسه امتحان به خاطر بیاورید. خواب کافی، به طور مستقیم بر تفکر و تمرکز شما تأثیر میگذارد و آنها را بهبود میبخشد.
بیخوابی شبانه، میتواند علائم اضطراب را تشدید کند. برای عملکرد بهتر بدن و ذهن، توصیه میشود که حداقل ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید. اگر بتوانید ۹ یا ۱۰ ساعت بخوابید که خیلی بهتر خواهد شد. شب امتحان، بیدار ماندن برای مطالعه معمولاً ایده مناسبی نیست. خواب کافی در این شبها، بیشتر به شما کمک خواهد کرد.
همچنین، مهم است که حداقل یک ساعت قبل از خواب به آرامش برسید. این حس میتواند با انجام فعالیتهایی شامل گوش دادن به موسیقی و یا مدیتیشن به دست بیاید.
اگر شما والدین فرزندی هستید که امتحان دارد، سعی کنید حدود نیم ساعت فاصله بین زمان مطالعه یا تماشای تلویزیون یا استفاده از کامپیوتر و خوابیدن او بیندازید دهید تا به او کمک کنید خواب بهتری داشته باشد.
- ورزش
یکی از روشهای ساده و مؤثر برای کاهش استرس امتحانات، ورزش است. فعالیت بدنی، میتواند شما را برای ساعتها آرام و پرانرژی نگه دارد. به همین دلیل، بهتر است حداقل نیم ساعت فعالیت بدنی و ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید. فعالیتهایی که به تعامل با دیگران نیاز دارند، میتوانند مفیدتر باشند.
انجام فعالیت بدنی حتی اگر فقط چند دقیقه در روز باشد، میتواند به بهبود سلامت روان شما و کاهش سطح استرس و حتی طولانیتر شدن عمرتان کمک کند. در دوران امتحانات، راههای زیادی برای فعال ماندن وجود دارد. این فعالیتها میتوانند شامل یک پیادهروی به کافیشاپ محلی، پیادهروی برای ملاقات با یک دوست در حیاط دانشگاه و یا اختصاص دادن ۱۵ دقیقه برای انجام تمرینات ورزشی در خانه باشد.
ورزش میتواند به طور مؤثر به افزایش سطح انرژی، پاکسازی ذهن و کاهش استرس کمک کند. مهم نیست که چه نوع ورزشی انجام میدهید؛ پیادهروی، دوچرخهسواری، شنا، فوتبال و رقص، همه میتوانند تأثیرات مثبت داشته باشند.
- تکنیکهای آرامشبخش
هنگام تلاش برای کاهش استرس امتحانات با روشهای ساده و مؤثر، میتوانید از تکنیکهای آرامشبخش خاص استفاده کنید. هر روز چند دقیقه از زمان خود را به تمرین تکنیکهای ذهنآگاهی مانند تمرینات تنفسی اختصاص دهید. این کار، به آرامش بدن شما و کاهش واکنشهای استرسی کمک میکند و توجه شما را به لحظه حال باز میگرداند.
این فعالیتها، به شما این امکان را میدهند که به طور منطقی اضطرابهای خود را بررسی کنید. در نتیجه، از الگوهای فکری مضر رهایی مییابید و برای روبرو شدن با امتحانات و مرور مؤثر مطالب، آمادهتر میشوید.
تمرین تنفس عمیق و آگاهانه، میتواند به سرعت استرس را کاهش دهد. چه در کتابخانه در حال مطالعه باشید و چه در اتاق خودتان، میتوانید از تکنیکهای تنفسی برای مدیریت سطح استرس خود استفاده کنید.
اگر با تنفس آگاهانه آشنا نیستید، میتوانید با سادهترین تکنیک تنفسی شروع کنید؛ یعنی پنج نفس عمیق بکشید. ابتدا هنگام دم آهسته از بینی، عدد ۱ را بشمارید. سپس هنگام بازدم طولانی از دهان، عدد ۲ را بشمارید. دوباره هنگام دم، عدد ۳ را بشمارید. سپس هنگام بازدم، عدد ۴ را بشمارید و در نهایت هنگام دم و آزادسازی نفس، عدد ۵ را بشمارید.
- اهداف واقعبینانه تعیین کنید
تعیین اهداف واقعبینانه حتی اگر تنها چند هفته یا چند روز یا حتی چند ساعت قبل از امتحان باشد، به شما این امکان را میدهد که خود را در موقعیت واقعی و قابل دسترس قرار دهید. این کار باعث میشود که بتوانید بهترین نتیجه ممکن را کسب کنید، بدون اینکه تحت فشار و استرس بیش از حد قرار بگیرید.
پذیرش وضعیت فعلی خود و تنظیم فعالیتها بر اساس منابع و امکانات موجود، بهرهوری شما را به حداکثر میرساند. این رویکرد نه تنها از شما در برابر احساسات منفی و اضطراب محافظت میکند، بلکه از خطر خستگی نیز جلوگیری میکند؛ به طوری که میتوانید با انرژی و تمرکز بیشتر به اهداف خود برسید.
- حواس خود را پرت کنید
به جهت کاهش استرس امتحانات با روشهای ساده و مؤثر، استفاده از استراتژیهای حواسپرتی میتواند مفید باشد. مثلاً استفاده از توپهای استرس، جویدن آدامس، نوشیدن آب یخ و یا حتی استفاده از اسباببازیهای حسی مانند خمیربازی، میتواند به شما کمک کند تا ذهن خود را از افکار مزاحم و استرسزا دور کنید. این روشها علاوه بر کاهش تنشهای روحی، به شما این امکان را میدهند که با آرامش بیشتری به کار خود ادامه دهید و از فشارهای روانی بکاهید.
- داشتن افکار مثبت یا گفتن جملات تشویقی
وقتی افکار منفی و نگرانکننده مانند «من شکست میخورم.» یا «نمیتوانم این کار را انجام دهم.» به سراغ شما میآید، اجازه ندهید این افکار شما را تحت تاثیر قرار دهند و آنها را با افکار مثبت و جملات تشویقی جایگزین کنید. جملاتی مانند «من این کار را انجام میدهم.» یا «من تمام تلاشم را میکنم و میدانم که همه چیز را یاد گرفتهام”.» میتواند تاثیر زیادی بر روحیه شما بگذارد. این جملات را میتوانید نوشته و در اطراف فضای مطالعه خود بچسبانید تا همواره به یاد داشته باشید که شما توانمندید و قادر به غلبه بر چالشها هستید.
- با کسی صحبت کنید
اگر هنوز احساس استرس و فشار زیادی دارید، صحبت کردن با کسی که به او اعتماد دارید میتواند تاثیر زیادی داشته باشد؛ این شخص میتواند یکی از اعضای خانواده، یک معلم، مشاور یا حتی یک دوست نزدیک باشد.
گاهی اوقات، صرفاً صحبت کردن درباره مسائل و نگرانیها میتواند به شما احساس آرامش بیشتری بدهد. فردی که با او صحبت میکنید، ممکن است بتواند به شما کمک کند تا مشکلات را از زاویهای جدید و متفاوت ببینید.
فراموش نکنید که خواستن کمک، هیچوقت شرمآور نیست و در واقع، این گام میتواند شما را به سوی راهحلهای موثر هدایت کند. در بدترین شرایط، درخواست کمک میتواند حتی به نجات یک زندگی منجر شود. اگر نیاز به حمایت بیشتری دارید، از جستجو برای کمکهای حرفهای نهراسید؛ این، میتواند گامی مهم در مسیر بهبود و آرامش باشد.
- تنها نمانید
در سال ۲۰۰۴ مقالهای پژوهشی در مجله زبانشناسی و آموزش منتشر شد که نشان میدهد مرور مطالب با همدانشگاهیها، یکی از تکنیکهای مؤثر برای یادگیری است. این روش، به افراد کمک میکند تا یادداشتهای خود را بهتر جذب و درک کنند. علاوه بر این، فواید عاطفی حمایت اجتماعی در این فرآیند نباید نادیده گرفته شود؛ زیرا این نوع حمایت، معمولاً با احساس اعتماد به نفس و استقلال بیشتر همراه است. وقتی در کنار دیگران باشید و از تجربیات همکلاسیها بهره ببرید، احساس تعلق و امنیت بیشتری را علاوه بر ارتقاء دانش پیدا خواهید کرد.
- با آرامش از ترس عبور کنید
وحشت و استرس قبل، حین و یا حتی بعد از امتحان، یکی از مشکلات شایع میان دانشآموزان و دانشجویان است. اگر روزی با این احساس مواجه شدید، به یاد داشته باشید که کاهش استرس امتحانات با روشهای ساده و مؤثر امکانپذیر است. ابتدا ۶ نفس عمیق بکشید و آب بنوشید.
بعد از انجام این امور، به مسئله بازگردید. آن را به بخشهای کوچکتر و قابل مدیریت تقسیم کنید. این کار، به شما کمک میکند که تحت فشار قرار نگیرید و آرامش خود را حفظ کنید. به یاد داشته باشید که معمولاً یک راهحل منطقی برای هر مشکلی وجود دارد، حتی اگر در ابتدا نتوانید آن را ببینید. با یک رویکرد منطقی و گام به گام، میتوانید از هر موقعیت استرسزا عبور کنید.
- به خودتان ایمان داشته باشید
وقتی با چالشهای جدید و سخت روبهرو میشویم، معمولاً فراموش میکنیم که چقدر پیشرفت کردهایم و چه دستاوردهایی داشتهایم. در حقیقت وقتی شما به طور مناسب و به خوبی آماده شدهاید، هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
وقتی افکار منفی به ذهن شما خطور کرد، سعی کنید آنها را با افکار مثبت جایگزین کنید. به جای فکر کردن به اینکه «اگر در امتحان مدرسه نمره عالی (بین ۱۷ تا ۲۰) نگیرم، شکست خوردهام.»، به خود بگویید: «هر نمرهای که بگیرم، به خودم افتخار خواهم کرد و از آنچه به دست آوردهام قدردانی میکنم.»
این نگرش، به شما کمک میکند تا با اعتماد به نفس بیشتر و بدون فشار اضافی به مسیر خود ادامه دهید. باور داشته باشید که شما توانایی انجام این کار را دارید!
- در لحظه باشید
پس از اتمام امتحان، سعی کنید خود را از افکار زیاد درباره عملکردتان آزاد کنید. در عوض، از خودتان بخاطر عبور از این مرحله سخت تقدیر کنید – این کار قطعاً آسان نیست! اگر قصد دارید بعداً با دوستان ملاقات کنید، موافقت کنید که تنها برای مدت کوتاهی درباره امتحان صحبت کنید. به این ترتیب میتوانید در لحظه حاضر باشید، آرامش پیدا کنید و برای استراحت زمان بگذارید. تمرکز بر روی زمان حال، به شما کمک میکند تا از استرس بیمورد دور شوید و از وقت خود بهرهوری بهتری داشته باشید.
- از اینترنت دوری کنید
ارتباط آنلاین با دوستان و خانواده، میتواند به حفظ انگیزه شما در طول امتحانات کمک کند؛ اما زمان زیادی که به استفاده از دستگاههای الکترونیکی میگذرانید، میتواند به شدت استرس شما را افزایش دهد و حتی باعث کاهش ظرفیت شناختی شما برای انجام وظایف شود.
مطالعات نشان دادهاند که حتی یک وقفه پنج دقیقهای برای دور شدن از کامپیوتر و دستگاهها، میتواند ذهن شما را تازه کرده و کمک کند تا دوباره تمرکز کنید.
به منظور مدیریت بهتر استرس امتحان و مطالعه مؤثرتر، سعی کنید اعلانهای تلفن همراه خود را خاموش کنید یا حالت «مزاحم نشوید.» را در زمانهای مطالعه فعال کنید. این کار، به شما کمک میکند تا توجه خود را بیشتر به مطالعه و یادگیری معطوف کنید و از عوامل حواسپرتی آنلاین دور بمانید.
- نقش والدین در کاهش استرس امتحان
والدین، میتوانند نقش مهمی در کاهش استرس امتحان با روشهای ساده و مؤثر ایفا کنند. فراهم کردن محیطی مناسب برای مطالعه، ارائه پشتیبانی عاطفی و انگیزشی و کمک به فرزندان در برنامهریزی و مرور مطالب توسط پدر و مادر، میتوانند از فشارهای اضافی جلوگیری کرده و به محصلها کمک کنند تا به بهترین نحو ممکن آماده شرکت در آزمونها شود.
- به فرزندتان کمک کنید که مطالعه کند
مطمئن شوید که فرزندتان محیطی آرام و راحت برای مطالعه داشته باشد تا حواسش به راحتی پرت نشود. با او صحبت کنید و از او بخواهید تا بگوید چگونه میتوانید به بهترین شکل ممکن در مرور مطالب به وی کمک کنید و به این شکل به کاهش استرس امتحانش کمک کنید.
شما میتوانید با ارائه ایدههای عملی به فرزندتان مثل تنظیم یک برنامه منظم برای مرور یا تهیه سوالات امتحانات گذشته برای تمرین، او را در مسیر موفقیت یاری دهید.
برای افزایش انگیزه فرزندتان، به او یادآوری کنید که اهداف بلندمدت زندگیاش را در نظر بگیرد و بهروشنی نشان دهید که چگونه مرور مطالب و آمادگی برای امتحانات، بخش مهمی از رسیدن به این اهداف است. این رویکرد، میتواند به وی کمک کند تا ارتباط مستقیم بین تلاشهای آموزشی و موفقیتهای آیندهاش را درک کند.
- فشار اضافی وارد نکنید
بسیاری از کودکان و نوجوانانی که به مراکز حمایتی مراجعه میکنند، احساس میکنند بیشتر فشار در دوران امتحانات از سوی خانوادهشان وارد میشود.
یکی از مهمترین کارهایی که میتوانید انجام دهید، این است که به فرزندتان گوش دهید و از او حمایت کنید؛ بدون اینکه او را مورد انتقاد قرار دهید. قبل از ورود او به جلسه امتحان، اطمینانبخش و مثبت باشید و به او بگویید که شکست، پایان دنیا نیست. اگر همه چیز طبق برنامه پیش نرفت، او ممکن است فرصت شرکت مجدد در امتحان را داشته باشد.
پس از هر امتحان، فرزندتان را تشویق کنید که نتیجه آن را با شما مرور کند. بر روی قسمتهایی که خوب پیش رفتهاند، تمرکز کنید و به جای تمرکز بر سوالات مشکلدار، به موفقیتها توجه داشته باشید. سپس، به امتحان بعدی فکر کنید و به جای تمرکز بر روی مسائلی که قابل تغییر نیستند، به جلو حرکت کنید.
باید به یاد داشته باشید که زندگی فرزندتان، متعلق به اوست و اوست که باید بر امتحانات و سختیهایش، کنترل داشته باشد.
- پاداش در نظر داشته باشید
با فرزندانتان درباره جوایزی که بهعنوان انگیزه برای مرور کردن و موفقیت در هر امتحان به آنها میدهید، صحبت کنید. لازم نیست این جوایز، گرانقیمت یا بزرگ باشند؛ چیزی ساده و دلنشین، میتواند انگیزهبخش باشد. برای مثال ممکن است تصمیم بگیرید که غذای مورد علاقهشان را تهیه کنید یا زمانی برای تماشای تلویزیون به آنها اختصاص دهید.
پس از اتمام امتحانات، به فرزندانتان کمک کنید تا موفقیتها را جشن بگیرند. با دادن یک پاداش در پایان امتحانات، میتوانید حس خوشحالی و موفقیت را در آنها تقویت کرده و به آنها نشان دهید که تلاشهایشان ارزشمند است و منجر به کاهش استرس امتحان در آینده شوید. این جشن کوچک نهتنها انگیزه آنها را برای تلاشهای آینده افزایش میدهد، بلکه خاطرهای مثبت از دوران امتحانات برایشان به جا میگذارد.
- در دوران امتحانات انعطافپذیر باشید
در دوران امتحانات، سعی کنید انعطافپذیر باشید و فشار زیادی به خود و فرزندتان وارد نکنید. زمانی که فرزندتان تمام روز در حال مرور و آمادهسازی برای امتحان است، نگران کارهای خانهداری ناتمام یا اتاق به هم ریخته نباشید. این دوران، محدود و گذراست و رفتار شما در کاهش استرس امتحان اثر گذار است.
خودتان نیز آرام باشید و به فرزندتان این احساس را انتقال دهید که مهمترین چیز در این زمان، موفقیت در امتحانات و آرامش ذهنی و کاهش استرس امتحان است. به یاد داشته باشید که امتحانات بالاخره تمام میشوند و این روزهای فشرده تنها برای مدتی کوتاه هستند. در نهایت، همه چیز به روال عادی برمیگردد.
- درباره اضطراب امتحان صحبت کنید
به فرزندتان یادآوری کنید که احساس اضطراب در دوران امتحانات، کاملاً طبیعی است. عصبی بودن، یک واکنش طبیعی به امتحانات است و نکته مهم، این است که بتوانند این اضطراب را به شکلی مثبت مدیریت کنند.
اگر اضطراب مانع عملکرد فرزندتان میشود، او را تشویق کنید تا فعالیتهایی که در روز امتحان برای کاهش استرس باید انجام دهد را تمرین کند. این کار، به او کمک خواهد کرد که امتحان را کمتر ترسناک ببیند. برای مثال، او میتواند اقدام به شرکت در یک امتحان آزمایشی در خانه نماید و یا قبل از امتحان، به دیدن محل برگزاری آن برود. کادر آموزشی و مدیریتی مدرسه، معمولاً میتوانند در این زمینه کمک کنند.
فرزندتان را تشویق کنید که با ترسهایش مواجه شود و برای کاهش استرس امتحان این فعالیتها را انجام دهد، به جای اینکه از آنها اجتناب کند. همچنین به وی یادآوری کنید که به آنچه که میداند و زمانی که برای مطالعه گذاشته، فکر کند تا احساس اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند.
داشتن کسی برای صحبت کردن درباره نگرانیها، میتواند به کودکان و نوجوانان و جوانان کمک کند. حمایت از سوی والدین، معلم یا یک دوست، میتواند به فرزندتان کمک کند تا نگرانیهایش را به اشتراک بگذارد. فرزندتان را تشویق کنید تا با یکی از اعضای کادر مدرسه یا دانشگاه و یا هر شخصی که با او احساس راحتی میکند و از او حمایت میکند، صحبت نماید.
اگر فکر میکنید فرزندتان با مشکلاتی جدی دست و پنجه نرم میکند و احتیاج به کاهش استرس امتحان دارد، ممکن است بهتر باشد که شما نیز با معلمان او صحبت کنید. تا حد ممکن، از او حمایت کنید.
چه زمانی باید کمک بگیرید؟
برخی از افراد، بعد از پایان امتحانات احساس بهتری پیدا میکنند؛ اما این برای همه صدق نمیکند. اگر اضطراب یا روحیه بد شما یا فرزندتان شدید است و همچنان ادامه دارد، خطر این وجود دارد که این مسئله با زندگی روزمره تداخل پیدا میکند. پس مهم است که هم کاهش استرس امتحان با روشهای ساده و مؤثر را امتحان کنید و هم به فکر این باشید که از یک نفر متخصص کمک بگیرید.
در صورتی که شما لازم دارید به یک رواندرمانگر مراجعه کنید، قادر خواهید بود از مشاوران کلینیک روانشناسی و روانپزشکی نیک مایند درخواست مشاوره داشته باشید.
فراموش نکنید که هرچند ممکن است همه چیز در حال حاضر بسیار طاقتفرسا به نظر برسد، این وضعیت همیشه دوام نخواهد داشت. پیدا کردن راههای سالم و مثبت برای مقابله با احساسات استرس و اضطراب امتحان و کاهش استرس امتحان میتواند به شما کمک کند که موفقیت بیشتری در کنترل احساسات خود کسب نمایید.