دلایل عدم مراجعه افراد به روانشناس چیست؟ امروزه، گفتگو درباره مسائل مرتبط با سلامت روان بسیار راحتتر از قبل انجام میشود و دسترسی به خدمات سلامت روان، حالا افزایش یافته و عادیتر شده است. با این حال، افراد زیادی با سنین مختلف و پیشینههای فرهنگی گوناگون تصمیم میگیرند از مراجعه به روانشناس فردی خودداری کنند. در این مطلب، درباره مزایای رواندرمانی توضیح میدهیم و سپس، دلایل عدم مراجعه افراد به رواندرمانگرها و راهکارهایی برای رفع آنها را معرفی مینماییم.
مزایای رواندرمانی
رواندرمانی، ابزارهای زیادی را در اختیار افراد قرار میدهد تا زندگیشان شادتر و سالمتر شود. جلسات با روانشناس، میتوانند به یکی از این شیوهها باشند: فردی، همراه با همسر، همراه با خانواده و یا در قالب جلسات گروهی با افرادی که تجربههای مشابه شما دارند.
در حال حاضر، بیشتر مردم درباره مزیتهای رواندرمانی اطلاع دارند و دسترسی به درمانگران هم راحتتر شده است. امروزه، رواندرمانگرها از طرق مختلف شامل آنلاین و تلفنی و حتی از راه پیامرسانها با مراجعان در ارتباط هستند.
چه یک اختلال روانی را در شما تشخیص داده باشند و چه نه، جلسههای رواندرمانی سبب میشوند بتوانید:
• با فردی حرف بزنید که شخصاً شما را نمیشناسد.
• دید جدیدی به مسائل پیدا کنید.
• احساسات خود را با کسی شریک شوید که اشتیاق شنیدن دارد.
• درباره خود، کشفیات جدید داشته باشید.
• شناخت بهتری از خود و محیط پیرامونتان داشته باشید.
• برای موفقیت بلندمدت آمادهتر شوید.
• مهارتهای مقابلهای و تکنیکهای ذهنآگاهی جدیدی را یاد بگیرید.
• بهطور چشمگیری ذهن را آرامتر کنید.
• اعتمادبهنفستان را بالا ببرید.
دلایل عدم مراجعه افراد به روانشناس
دانستن دلایل شک داشتن افراد برای مراجعه به رواندرمانگر، اولین گام برای رفع نگرانیهاست. در این بخش، ۲۲ دلیل رایج برای عدم رغبت افراد به حضور در جلسه رواندرمانی را معرفی میکنیم:
حتما بخوانید: ویژگی یک درمان مناسب چیست؟ ، چگونه یک تراپیست خوب پیدا کنیم؟
مطاله بیشتر: تشخیص درمانگر نامناسب
۱. حرف زدن، فایدهای ندارد
برخی از افراد، نسبت به کمککننده بودن صحبت کردن شک دارند؛ اما تحقیقات حاکی از آن است که رواندرمانی از طریق گفتگو سبب بهتر شنیده شدن فرد میشود، به درک شدن او کمک میکند و ابزارهایی برای مدیریت چالشهای زندگی در اختیارش میگذارد.
۲. ترس از انگ و برچسب خوردن
هنوز هم، باور نادرستی در جامعه وجود دارد که فقط «دیوانهها» نیاز به رواندرمانی دارند. یکی از عواملی که سبب ممانعت از مراجعه افراد به روانشناس میشود، ترس از همین انگهایی است که توسط جامعه به سمت آنها روانه میگردد. بسیاری از این افراد، از این میترسند برچسبهای «فرد بیثبات» یا «شکست خورده» نیز بر آنها زده شود.
وقتی فردی سالها این برچسبها را بشنود، ممکن است تصور کند با مراجعه به درمانگر تائیدی بر آنها زده است.
واقعیت این است که هر کسی که بخواهد سلامت روان خود را حفظ کند، باید درمان زیر نظر رواندرمانگر را آغاز کند. درمان، سبب کمک به افراد برای دوری از این تصورات و بازپسگیری سلامت روانشان است. کمک گرفتن، نشانهای از قدرت فرد و تمایلش به مراقبت از خود است. امروزه، درمانگران سعی میکنند کمک گرفتن را طبیعی جلوه دهند و تأکید کنند که سلامت روان نیز بخشی از سلامت کلی انسان است.
۳. جدی نگرفتن مشکلات
خیلی از مردم، به اشتباه فکر میکنند مراجعه به رواندرمانگر باید زمانی انجام شود که مشکلات روانی بسیار شدت میگیرند.
اجباری نیست که افراد حتماً با مشکلات بزرگ، اقدام به مراجعه به رواندرمانگر کنند. بهتر است بدانید که رواندرمانی، باعث کاهش بسیاری از مشکلات کوچک در رابطه یا مشکلات مربوط به عزت نفس پایین میشود. برای کمک گرفتن، اصلاً نباید «حد نصاب رنج» تعیین کرد.
۴. نگرانی از بابت هزینهها
برای بسیاری از افراد، فکر کردن به هزینه درمان روانی، میتواند دلهرهآور باشد؛ اما این مانع، گاهی به راحتی قابل از سر راه برداشته شدن است.
درمان ممکن است کمی پرهزینه باشد؛ اما امروزه بسیاری از بیمهها، پوشش هزینههای رواندرمانی را در دستور کار خود دارند. فقط لازم است با شرکت بیمه تماس بگیرید یا مراجعه حضوری داشته باشید و خدمات قابل ارائه را بررسی کنید.
بسیاری از افراد، اطلاعی از طرحهای پرداخت اقساطی حق ویزیت و درمان زیر نظر روانشناس هم ندارند. اپلیکیشنها و مراکز جدید روانشناسی، امکان برگزاری جلسات مشاوره را با نرخهای تخفیفی یا بهصورت اقساطی فراهم کردهاند.
گاهی هم افراد، سلامت روح را به اندازه سلامت جسم مهم نمیدانند و آن را جدی نمیگیرند؛ اما خب وقتی کار به جاهای باریک بکشد، درمان میتواند هزینه بیشتری از مراحل ابتدایی روی دستشان بگذارد.
۵. دسترسی محدود
مایه تاسف است که بدانیم همه مناطق کشور، مراکز معتبر سلامت روان معتبر یا متخصص به تعداد کافی ندارند. در مناطق کمبرخوردار و کمدرآمد، خدمات درمانی کمتر در دسترس است و شهرهای کوچک یا روستاها، ممکن است هیچ مرکز مشاورهای نداشته باشند.
البته لازم به ذکر است که پس از دوران پاندمی و همگام با تغییرات سیستم درمانی، تعدادی از درمانگران مجوز فعالیت به صورت آنلاین را کسب کرده و در دسترس عموم قرار گرفتهاند.
۶. کمک گرفتن، خیلی پیچیده است
گاهی اجتناب از درمان، به دلایل دیگر است از جمله: نداشتن وسیله نقلیه شخصی، عدم دسترسی به وسایل نقلیه عمومی، عدم توانایی در یافتن درمانگر مناسب، موانع زبانی و موانع فرهنگی.
در این شرایط، باید: روی به خدمات آنلاین روانشناسی آورد، از درمانگران مراکز دوزبانه کمک گرفت و توجه کافی به اطلاعرسانیها در این زمینه داشت.
۷. محدودیت زمان
کسانی که از درمان اجتناب میکنند، اغلب بهانهشان این است که مشغله زیادی دارند. حقیقت این است که استرس و اضطراب درماننشده، شرایط را دشوارتر میکند.
امروزه، برخی جلسات درمانی به شکل آنلاین برگزار شده و گاهی حتی کمتر از نیمساعت طول میکشند. افرادی که دغدغه کمبود وقت بابت رفت و آمد و حضور در این جلسهها را دارند، میتوانند این مدل جلسات را حتی در فشردهترین برنامهها هم جای دهند؛ بدون آنکه خللی در برنامه روزانهشان ایجاد شود.
۸. ترجیح میدهم با دوستانم حرف بزنم
حمایت از سوی دوستان، نقش مهمی در ارتقای سلامت دارد؛ اما با شدت گرفتن مشکلات روانی، صحبت با دوستان کافی نیست. آنها، به صورت حرفهای آموزش ندیدهاند و ممکن است حرفهای مفیدی نزنند یا حتی گفتههایشان خطرناک باشد. لازم است بدانید که گپوگفت با دوستان، به اندازه فرآیند درمانی منظم و عمیق نخواهد بود.
۹. نمیخواهم درمانگر مرا قضاوت کند
برخی از مردم، بابت این نگرانی دارند مورد سرزنش درمانگرها قرار بگیرند. افرادی که مورد سوءاستفاده قرار گرفتهاند و آسیب دیدهاند، احتمالاً شرم از این دارند که تجربه خود را بازگو کنند.
درمانگران خبره از همان اولین جلسه با اطمینان دادن به مراجعه کننده، به رفع این نگرانی میپردازند.
۱۰. عدم تمایل به بازگو کردن مطالب
برخی از افراد تصور میکنند همان ابتدای کار، باید بحث موضوعات ممنوعه مثل سوءاستفاده یا تروما را پیش بکشند و همین مسئله، نگرانشان کرده و مانع مراجعهشان به درمانگر میشود.
یک درمانگر ماهر، میتواند این ترسها را از ابتدا برطرف کند و به مراجع اطمینان دهد که در زمان مناسب، به صحبت درباره مسائل حساس خواهند پرداخت.
۱۱. اعتقاد به دارودرمانی
برخی افراد، فقط مصرف دارو را کافی میدانند. دارودرمانی در زمان بحرانهای روحی و روانی میتواند مؤثر باشد، اما به ندرت به عنوان تنها راهحل شناخته میشود. پژوهشها نشان دادهاند که ترکیب درمان دارویی و رواندرمانی، موجب کسب نتایج بهتر بهویژه در موارد اضطراب و افسردگی و بسیاری از اختلالات روانی میشود.
۱۲. ترس از خیانت به عزیزان
برخی از مردم فکر میکنند اگر درباره خانواده یا شریک زندگی خود با درمانگر صحبت کردهاند، نوعی بیوفایی است. مثلاً یک زن احتمالاً با گفتن درباره خیانت همسرش، احساس کند به او نارو زده است و یا فرزندی که والدین آزارگر داشته، بیان حقایق در این باره را افشای رازهای خانوادگی قلمداد میکند.
در این شرایط، باید بدانید که هدف درمان، سرزنش کردن نیست؛ بلکه پردازش تجربهها و ساخت آیندهای سالمتر است.
۱۳. احساس عدم نیاز به کمک
اینکه از دیگران بشنوید «من درمان نیاز ندارم.» یا «من مشکلی ندارم.»، از رایجترین دلایل افراد برای دوری از رواندرمانی است. انکار، حسی به شدت قوی میتواند باشد. خیلی از افراد هم تصور میکنند قادر به حل مسائل به تنهایی هستند.
واقعیت این است که نشانه حقیقی قدرت در افراد، این است که کمک درخواست دهند. پذیرش فرد برای درمان شدن، برایش مفید است و نشانهای از گام برداشتن وی در راه بهبودی است.
۱۴. عدم وجود علائم افسردگی
برخی تصور میکنند رواندرمانی، فقط مختص افرادی است که افسرده هستند. به همین دلیل است که نادیده گرفتن اضطراب، رفتارهای وسواسی و یا مشکلات رابطهای خود را در دستور کار قرار میدهند.
۱۵. سزاوار رنج بودن
حتی در صورتی که افراد نیاز به درمان را حس کنند، احتمال دارد حس کنند شایستگی بهتر زیستن را ندارند. آنها رنج کشیدن را به منزله مجازات میبینند و در نتیجه، خود را لایق صرف وقت و هزینه برای درمان نمیبینند.
۱۶. مضطرب بودن درباره شروع درمان
ترسیدن از تجربههای جدید، افراد به خصوص آنهایی که اضطراب ذاتی دارند را از این تجربهها بازمیدارد؛ در حالی که درمان، در حقیقت امنیت را برای تبادل آرام اندیشهها و احساسات ایجاد مینماید.
۱۷. ترس از تغییر
افرادی که درگیر اعتیاد یا روابط ناسالم شدهاند، احتمالاً ترس از بهبودی را به دلیل عادت به این الگوها تجربه نمایند.
برخی افراد تصور میکنند باید آمادگی ۱۰۰درصدی برای تغییر داشته باشند تا بتوانند مورد حمایت درمانگر قرار گیرند. این در حالی است که درمان هیچ ارتباطی با فشار آوردن برای تصمیمگیری فوری ندارد، بلکه درباره گفتگو و حمایت از تغییر سالم است.
۱۸. ترس از شکست
برخی افراد، هراس از مراجعه به درمانگر دارند؛ چون فکر میکنند این کار «جواب نمیدهد» یا «به دردشان نمیخورد». اگر فردی همین حالا هم درگیر احساسات سنگین ناشی از مشکلات روانی است، تصور شکست در مسئلهای ساده مانند درمان هم میتواند برایش ترسناک باشد.
اما لازم است بدانید که هیچ راه غلطی برای درمان وجود ندارد.
۱۹. برای تغییر خیلی پیر شدهام
بعضیها بر این باورند که رشد شخصی فقط مختص جوانهاست؛ در حالی که درمان در هر سن و سال، دگرگونکننده میباشد؛ چه برای التیام زخمهای گذشته، چه برای بهبود روابط کنونی و یا صرفاً تجربه بهتر در زندگی روزمره.
۲۰. موانع ناشی از شرایط روانی
گاهی خود اختلال روانی، مانع تمایل فرد به درمان میشود. بسته به نوع مشکلی فرد دارد، امکان دارد او از مراجعه به درمانگر خودداری کند.
در چنین شرایطی، درک دشوارهای فرد اهمیت دارد و بهتر است همزمان، به او اطمینان داده شود که مشاوره در ساماندهی افکار و احساسات وی بسیار کمک میکند.
۲۱. مشکلات اعتماد
برخی افراد، اصولاً اعتماد کردن به درمانگرها را سخت میدانند. طبیعی است که گفتن رازهای عمیق خود به یک غریبه، باعث ایجاد حس نگرانی شود. بعضیها هم فکر میکنند ممکن است در معرض افشای صحبتهایشان قرار گیرند. این مسئلهها، ممکن است ناشی از تجربههای بد قبلی باشد یا فرد صرفاً دیواری دفاعی اطراف خود ساخته است. متأسفانه برخی هم فکر میکنند درمانگران، فقط در صدد کسب درآمد و پول درآوردن هستند.
اگر کسی به سبب بیاعتمادی نسبت به دیگران از درمان دوری میکند، باید بداند درمانگر مناسب فردی است قابلاعتماد و مسئولیتپذیر. مشاوران و درمانگرانی که مجوز دارند، متعهد به اصل محرمانگی هستند و بدون اجازه فرد، نباید هیچ چیز را افشا کنند. توجه به این مسئله که اغلب درمانگران واقعاً قصد کمک دارند، میتواند اعتماد را بازسازی کند.
۲۲. تجربه بد گذشته
یک تجربه منفی با درمانگر یا مشاور بهویژه وقتی شخصی در سن نوجوانی «مجبور» به درمان شود، میتواند بدبینی دائمی ایجاد کند.
ایجاد محیط مثبت و حمایتگرانه، سبب تغییر این روایت منفی شود. تأکید بر اینکه مراجعه بصورت داوطلبانه نوعی توانمندسازی است، به مراجعان کمککننده خواهد بود.
جمعبندی
برای جذب مراجعان بیشتر، درمانگران باید دلایل پرهیز افراد از مراجعه را بشناسند و بکوشند این نگرانیها را برطرف کنند. همین امر، تأثیر چشمگیری در حفظ مراجعان و بهبود نتایج درمان خواهد داشت. ما در کلینیک تخصصی رواشناسی نیکمایند با اطلاع از بهروزترین شیوههای مراقبت از مراجعان و راههای عملی، کمک زیادی به همگان برای رفع مشکلاتشان میکنیم. ما همچنین تضمین میدهیم که اطلاعات مراجعهکنندهها نزد ما محرمانه خواهد ماند.
