۷ تکنیک برای کاهش استرس و رهایی از فشارهای روزمره چیست؟ گاهی برای رهایی از استرس نیاز به مشاور فردی داریم. استرس، بخشی از زندگی همه ماست. از ترافیک گرفته تا مشکلات جدیتر مانند بیماری جدی یکی از عزیزان، همگی باعث افزایش استرس میشوند. در شرایط استرسزا، بدن بهطور خودکار به حالت واکنش استرس وارد میشود. این واکنش موجب ضربان قلب تند، تنفس سریع و انقباض عضلات میشود. این واکنش بدن که بهطور طبیعی برای مقابله با تهدیدات پیشبینیشده از دوران ماقبل تاریخ شناخته شده است، در مواجهه با خطرات طبیعی مانند حمله حیوانات یا سیل به کار میافتاد. امروزه دیگر خطرات فیزیکی از گذشته کمتر هستند، اما استرس ناشی از شرایط مختلف زندگی میتواند همچنان بدن را وارد این واکنش کند.
با اینکه نمیتوانیم منابع استرس در زندگیمان را بهطور کامل حذف کنیم، اما میتوانیم روشهای سالمتری برای مقابله با آن پیدا کنیم. یکی از این روشها، فعال کردن پاسخ آرامسازی است. پاسخ آرامسازی که در دهه ۱۹۷۰ توسط دکتر هربرت بنسون پزشک قلب از دانشگاه پزشکی هاروارد معرفی شد، عکسالعملی است که در برابر استرس ایجاد میشود و باعث آرامش عمیق و بازگرداندن تعادل به بدن و ذهن میشود. با تمرین منظم برخی تکنیکها، میتوانیم یک منبع آرامش درونی برای مقابله با استرسها ایجاد کنیم.
تکنیکهای ریلکسیشن یا آرامسازی، روشهای عالی برای کمک به مدیریت استرس هستند. ریلکسیشن، تنها به معنای آرامش ذهن یا لذت بردن از یک سرگرمی نیست؛ یک فرآیند است که تأثیرات استرس را بر ذهن و بدن کاهش میدهد. استفاده از روشهای ریلکسیشن، میتواند به شما کمک کند تا با استرس روزمره مقابله کنید. این روشها همچنین میتوانند به کاهش استرس بلندمدت یا استرس مرتبط با مشکلات بهداشتی مختلف مانند بیماریهای قلبی و درد کمک کنند. چه استرس شما خارج از کنترل باشد و چه آن را مدیریت کرده باشید، میتوانید از تکنیکهای ریلکسیشن بهرهمند شوید. یادگیری تکنیکهای ریلکسیشن پایهای، آسان است. این تکنیکها، یا معمولاً رایگان یاد گرفته میشوند یا هزینه کم و خطر کمی دارند. همچنین میتوان آنها را در هر جایی انجام داد.
روشهای سادهای برای آرامسازی، پیدا و شروع به کاهش استرس از زندگی خود و بهبود سلامت و رفاه کلی خود کنید. در ادامه، به بررسی هفت تکنیک آرامسازی برای کاهش استرس پرداختهایم.
هفت تکنیک آرامسازی برای کاهش استرس
- تنفس عمیق
یکی از سادهترین و در عین حال قدرتمندترین روشهای آرامسازی، تنفس عمیق است. این تکنیک، شامل تنفس آرام و عمیق است که میتواند بهطور مؤثری تنشهای ذهنی و جسمی را کاهش داده و به شما احساس آرامش بیشتری ببخشد. تنفس عمیق با تأثیر مستقیم بر سیستم عصبی، به کاهش ضربان قلب و فشار خون کمک و حس راحتی و آرامش ایجاد میکند. برای انجام این تمرین، ابتدا در یک وضعیت راحت و آرام بنشینید و دستان خود را بر روی شکم و سینه قرار دهید. سپس بهآرامی از بینی نفس بکشید، بهطوری که شکم شما به سمت بیرون حرکت کند. در هنگام بازدم از دهان، سعی کنید هوای بیشتری را خارج کرده و شکم خود را به آرامی به داخل فشار دهید. با هر نفس، تمرکز خود را بر روی احساس آرامش و کاهش تنشها بگذارید. این روند را چندین بار تکرار کنید تا به تدریج، حس آرامش عمیق در تمام بدن و ذهن شما گسترش یابد. این تمرین، یک راه عالی برای شروع روز یا رهایی از استرسهای روزانه است و میتواند در هر زمانی از روز انجام شود تا شما را از استرسهای بیرونی و درونی آزاد کند.
- آرامسازی عضلات به صورت تدریجی
آرامسازی عضلات به صورت تدریجی، یکی از مؤثرترین روشها برای کاهش استرس و تنشهای فیزیکی است که در بدن انباشته میشوند. این تکنیک، به شما این امکان را میدهد که تنشهای عضلانی را شناسایی کرده و به طور سیستماتیک، آنها را کاهش دهید. با این روش، میتوانید به آگاهی بیشتری از وضعیت بدن خود دست یابید و احساس آرامش و راحتی را در عضلاتتان تجربه کنید.
برای انجام این تکنیک، ابتدا در یک مکان آرام و راحت بنشینید یا دراز بکشید و تمام توجه خود را به بدن معطوف کنید. سپس، از انگشتان پا شروع کنید و به تدریج، به سمت بالای بدن حرکت کنید. عضلات هر قسمت از بدن را به مدت ۱۰ ثانیه منقبض کنید، سپس به آرامی عضلات را شل کرده و حس راحتی و آرامش را در آن ناحیه تجربه کنید. به عنوان مثال ابتدا انگشتان پا را محکم فشار دهید، سپس این فشار را رها کنید و احساس راحتی که به دنبال آن میآید را درک کنید. این روند را برای هر قسمت از بدن از جمله ساقها، رانها، شکم، بازوها، شانهها و گردن تکرار کنید.
این تمرین، به شما کمک میکند تا از فشارهای روزمره رها شده و با شناخت بهتر از وضعیت جسمانی خود، تنشهای ذهنی و جسمی را از بین ببرید. با تمرین مداوم این روش، توانایی شما برای مقابله با استرسهای آینده نیز افزایش مییابد و به یک حس عمیق آرامش دست خواهید یافت.
- مدیتیشن اسکن بدن
مدیتیشن اسکن بدن، یکی از تکنیکهای مؤثر و عمیق برای رسیدن به آرامش ذهنی و جسمی است که در آن توجه شما به تدریج از یک قسمت بدن به قسمت دیگر منتقل میشود. شما به جای منقبض کردن عضلات، در این تمرین تمام توجه خود را به احساسات جسمی معطوف و بهطور آگاهانه، به تمام جزئیات احساسات در هر ناحیه از بدن دقت میکنید. این تمرین، به شما کمک میکند تا ارتباط ذهن و بدن خود را بهبود بخشیده و از تنشهای پنهان در بدن آگاه شوید. همچنین به شما کمک میکند تا به آرامش عمیقتری دست یابید و استرس را به طور مؤثر کاهش دهید.
برای انجام مدیتیشن اسکن بدن، ابتدا در یک محیط آرام و بیصدا بنشینید یا دراز بکشید و چشمان خود را ببندید. سپس توجه خود را به آرامی به سمت انگشتان پا معطوف کنید. به حسهایی که در این ناحیه احساس میشود، توجه کنید؛ ممکن است حس گرما، سرما، فشار یا راحتی باشد. پس از مدتی، توجه خود را به قسمت بعدی بدن مانند کف یا مچ یا ساق پا منتقل کنید و به همین ترتیب ادامه دهید تا به بالای بدن برسید. در هر قسمت از بدن از انگشتان پا تا شانهها، گردن و سر، به احساسات جسمی خود توجه و بدون هیچگونه قضاوتی، آنها را مشاهده کنید.
این تکنیک به شما کمک میکند تا به صورت آگاهانه، احساسات خود را شناسایی کرده و با آنها ارتباط برقرار کنید؛ به طوری که در نهایت، به یک آرامش عمیق و درک بیشتر از بدن خود برسید. مدیتیشن اسکن بدن، همچنین یک ابزار عالی برای کاهش استرس و اضطراب و حتی کمک به درمان دردهای مزمن است؛ زیرا شما با این روش، میتوانید از تنشهای بدن آگاه شده و آنها را با آگاهی و تنفس صحیح آزاد کنید.
- تصویرسازی هدایتشده
تصویرسازی هدایتشده، یکی از روشهای قدرتمند استراحت و آرامش است که در آن شما به صورت آگاهانه و هدفمند توجه خود را به تصورات ذهنی از مکانها، مناظر یا تجربیات شاد و آرام معطوف میکنید. این تصاویر ذهنی، میتوانند شامل هر چیزی از یک ساحل بکر و آرام با صدای امواج در حال ضربه زدن به ساحل تا یک پارک جنگلی سرسبز و پر از درختان بلند و هوای تازه باشند. شما با تصور دقیق این مکانها و تلاش برای احساس کردن جزئیات آنها در ذهن، به تدریج از دنیای استرسزا و فشارهای روزمره جدا و به دنیایی از آرامش و سکون وارد میشوید.
این تمرین به شما این امکان را میدهد که نه تنها از نظر ذهنی، بلکه از نظر جسمی نیز در حالتی از آرامش عمیق قرار بگیرید. تصور کردن این مکانها و حس کردن محیط اطراف آنها مثل احساس گرمای آفتاب یا صدای پرندگان در جنگل، میتواند تاثیر فوقالعادهای در کاهش استرس و تنشهای ذهنی داشته باشد. تصور محیطهای آرامشبخش، حتی میتواند در کاهش اضطراب و بهبود کیفیت خواب نیز مؤثر باشد.
برای سهولت در انجام این تمرین، شما میتوانید از اپلیکیشنهای مدیتیشن و آرامسازی یا فایلهای صوتی استفاده کنید. این ابزارها، میتوانند شما را گام به گام از طریق تصاویر ذهنی هدایت کنند و به شما کمک کنند تا در یک فضای کاملاً آرام و بدون مزاحمت، به آرامش برسید. بسیاری از این اپلیکیشنها شامل موسیقی ملایم، صدای طبیعت یا فایلهای صوتی آرامبخش هستند که به شما در ایجاد تجربهای عمیق از آرامش کمک میکنند. این تمرین نه تنها روشی مفید برای کاهش استرس و اضطراب است، بلکه میتواند به عنوان یک ابزار قدرتمند برای افزایش رفاه کلی و بهبود کیفیت زندگی روزمره شما استفاده شود.
- مدیتیشن ذهنآگاهی
مدیتیشن ذهنآگاهی، یک روش مدیتیشن است که تمرکز خود را بر روی لحظه حال میگذارد و به شما کمک میکند تا از چرخههای افکار منفی و استرسزا رها شوید. در این تکنیک، شما از هر گونه نگرانی درباره آینده یا افسوس نسبت به گذشته چشمپوشی میکنید و به جای آن، تمام توجه خود را به تجربیات لحظهای و واقعی خود معطوف میکنید. این تمرین بهویژه برای کسانی که از اضطراب، افسردگی یا دردهای مزمن رنج میبرند، بسیار مفید است؛ زیرا به شما کمک میکند تا از گیر کردن در افکار منفی و ناراحتکننده خارج شوید و احساس آرامش و راحتی بیشتری پیدا کنید.
در این تمرین، شما به تنفس خود توجه کرده و سعی میکنید هرگونه فکر اضافی و مزاحم را از ذهن خود دور کنید. با هر نفس شما تلاش میکنید تا تمام تمرکز خود را بر روی حس ورود و خروج هوا از بینی یا شکم قرار دهید، بدون اینکه به هیچ موضوع دیگری فکر کنید. اگر افکاری به ذهن شما وارد شدند، خود را سرزنش نکنید؛ فقط آنها را شناسایی کرده و به آرامی، توجه خود را دوباره به تنفس برگردانید. این فرآیند به شما کمک میکند تا در طول زمان، آگاهی بیشتری نسبت به افکار و احساسات خود پیدا کنید و به راحتی از آنها عبور کنید.
ممکن است در ابتدا این تمرین برای شما چالشبرانگیز باشد، زیرا ذهن به طور طبیعی تمایل دارد که به گذشته یا آینده برود؛ اما با تمرین مداوم، شما میتوانید این توانایی را پیدا کنید که ذهن خود را از افکار منفی و استرسزا آزاد کرده و به حالت طبیعی آرامش در لحظه حاضر برسید. به مرور زمان، ذهنآگاهی به ابزاری قدرتمند تبدیل میشود و میتواند به شما کمک کند تا در مواجهه با چالشهای روزانه، آرامش و تعادل خود را حفظ کنید. علاوه بر این، تحقیقات نشان میدهند که ذهنآگاهی میتواند به کاهش سطح اضطراب، بهبود خلق و خو و افزایش توانایی شما در مقابله با استرسهای زندگی کمک کند.
- یوگا، تایچی و چیکونگ
روشهایی مانند یوگا و تایچی شامل مجموعهای از حرکات ریتیمیک و تمرینات تنفسی هستند که بهطور عمیقی، به آرامش ذهن و بدن کمک میکنند. این تمرینات نه تنها به شما امکان میدهند تا از تنشهای جسمی آزاد شوید، بلکه به ذهن شما فرصتی میدهند تا از نگرانیهای روزمره و استرسهای ذهنی رها شود. از طریق این تمرینات، شما قادر خواهید بود تا به تدریج درک عمیقتری از ارتباط بین بدن و ذهن خود پیدا کنید و به یک وضعیت تعادل و هماهنگی بیشتر برسید.
یوگا به عنوان یک روش باستانی، ترکیبی از حرکات کششی و قدرتی و تمرینات تنفسی است که به تقویت انعطافپذیری، تعادل و قدرت بدن کمک میکند. علاوه بر این، یوگا فرصتی را برای رهایی از تنشهای ذهنی فراهم میآورد؛ زیرا بسیاری از حرکات یوگا، به گونهای طراحی شدهاند که توجه شما را به لحظه حال معطوف میکنند و شما را از افکار منفی و استرسزا دور میکنند. همچنین، تمرینات تنفسی یوگا به شما کمک میکنند تا میزان اکسیژن بدن را بهبود بخشید و سیستم عصبی خود را آرام کنید.
تایچی نیز یک هنر رزمی آرام و در عین حال مؤثر است که با حرکات نرم و ریتیمیک خود به تقویت تعادل، انعطافپذیری و آگاهی بدن کمک میکند. تایچی به ویژه برای کسانی که به دنبال کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی بدن هستند، بسیار مفید است. این تمرینات با حرکات آهسته و هماهنگ خود، ذهن شما را به حالت آرامش میآورند و به شما کمک میکنند تا در مواجهه با چالشهای زندگی، احساس تسلط و آرامش بیشتری پیدا کنید.
این روشها میتوانند به ویژه برای افرادی که فعالیت بدنی زیادی ندارند یا مشکلات جسمی مانند دردهای مزمن یا ضعف عضلانی دارند برای کاهش استرس بسیار مفید باشند. حرکات این تمرینات، به گونهای طراحی شدهاند که فشار زیادی به بدن وارد نمیکنند و میتوانند در هر سطحی از آمادگی جسمانی انجام شوند. با این حال قبل از شروع هر یک از این تمرینات، مشاوره با پزشک میتواند به شما کمک کند تا اطمینان حاصل کنید که این تمرینات با شرایط جسمانی شما سازگار است و هیچگونه آسیب یا ضرری به بدن شما وارد نمیکنند.
- دعاهای تکراری
این تکنیک، یکی از روشهای مؤثر آرامسازی است که در آن شما یک دعا یا عبارت کوتاه از یک دعا را بهطور آرام و بیصدا در ذهن خود برای کاهش استرس تکرار میکنید. این عبارت، معمولاً کلماتی آرامبخش و مثبت است که به شما کمک میکند تا ذهن خود را از افکار منفی یا استرسزا پاک کنید و در لحظه حال باقی بمانید. در این تکنیک، شما باید بر تنفس خود تمرکز کنید و هر بار که نفس میکشید، عبارت مورد نظر را در ذهن خود تکرار کنید. این روند به شما کمک میکند تا به تدریج، به یک حالت آرامش عمیق دست پیدا کنید.
این روش ممکن است بهویژه برای افرادی که دین یا معنویت برایشان اهمیت دارد، جذاب و مفید باشد. در بسیاری از مذاهب، دعا بهعنوان یک ابزار برای آرامش ذهن و ارتباط با قدرتی بزرگتر و کاهش استرس شناخته میشود. استفاده از دعاهای تکراری نه تنها باعث کاهش استرس میشود، بلکه به فرد احساس حمایت و تسکین میدهد. برای افرادی که به دنبال تقویت معنویت خود هستند، این تکنیک میتواند بهعنوان یک پل برای رسیدن به آرامش درونی و اتصال به معنای زندگی عمل کند.
- انتخاب روش مناسب برای آرامسازی
هر تکنیک آرامسازی برای کاهش استرس، برای تمامی افراد مناسب نیست؛ زیرا واکنش هر فرد به روشهای مختلف آرامسازی، ممکن است متفاوت باشد. مهمترین نکته، این است که تکنیکی را انتخاب کنید که با شما سازگاری دارد و بتواند به بهترین شکل ممکن، ذهن و بدن شما را به حالت آرامش برساند. برخی افراد ممکن است با تمریناتی مانند تنفس عمیق یا یوگا، احساس راحتی بیشتری داشته باشند؛ زیرا این تکنیکها معمولاً به صورت فعال و جسمی، توجه فرد را به بدن و تنفس معطوف میکنند و به آرامش میانجامند. در عین حال افرادی که بیشتر به مدیتیشن و آرامش ذهنی نیاز دارند، ممکن است تصویرسازی هدایتشده یا مدیتیشن ذهنآگاهی را ترجیح دهند؛ چرا که این روشها، بیشتر بر روی آرامسازی ذهن و آزادسازی افکار منفی تمرکز دارند.
در نهایت برای رسیدن به نتایج مطلوب و پایدار از این تکنیکها، نیاز به تمرین منظم و صبر دارید. آرامسازی، یک فرایند تدریجی است و با گذشت زمان و تمرین مداوم به تدریج به شما کمک میکند تا بر استرس، اضطراب و تنشهای روزمره غلبه کنید. حتی اگر در ابتدا احساس کنید که این تکنیکها مؤثر نیستند، مهم است که به تمرین خود ادامه دهید؛ زیرا با گذشت زمان، مهارت شما در استفاده از این تکنیکها تقویت میشود و شما میتوانید به سطح بالاتری از آرامش و رفاه دست یابید.
برای انتخاب بهترین روش، میتوانید به علایق و نیازهای خود توجه کنید برای کاهش استرس و حتی ترکیبی از تکنیکها را امتحان کنید تا ببینید کدام یک بیشتر به شما کمک میکند.
- توصیههای مهم برای شروع تمرینهای آرامسازی
برای اینکه بتوانید از فواید تکنیکهای آرامسازی برای کاهش استرس بهرهبرداری کامل کنید و استرس را بهطور مؤثر مدیریت نمایید، رعایت برخی نکات میتواند به شما کمک زیادی بکند. در ادامه، چند توصیه برای شروع تمرینات آرامسازی آورده شده است که میتوانند مسیر شما را برای دستیابی به آرامش هموارتر کنند:
زمان مشخصی برای تمرین برای کاهش استرس در نظر بگیرید: یکی از مهمترین عوامل در دستیابی به آرامش، اختصاص دادن زمان مشخصی در روز برای تمرین است. سعی کنید حداقل روزانه ۲۰ دقیقه را به تمرینات آرامسازی اختصاص دهید. این مدت زمان، به بدن و ذهن شما فرصت میدهد تا از حالتهای استرسزا خارج شده و به حالت آرامش وارد شود. حتی اگر در ابتدا برایتان دشوار است که زمان مشخصی را اختصاص دهید، با تمرین مداوم خواهید دید که این زمان به بخشی از روال روزانه شما تبدیل میشود.
- برنامهریزی منظم داشته باشید: برای بهدست آوردن نتایج پایدار و کاهش استرس مؤثر از تکنیکهای آرامسازی، باید آنها را بهطور منظم در برنامه روزانه خود جای دهید. به جای انجام تمرینات بهطور تصادفی، یک برنامه منظم ترتیب دهید و این تمرینات را در زمانهای خاص از روز مانند صبح زود یا قبل از خواب انجام دهید. این کار، به شما کمک میکند تا تمرینات آرامسازی را به بخشی از روتین روزانه خود تبدیل کرده و از آن، بهعنوان ابزاری مؤثر برای کاهش استرس استفاده کنید.
- از اپلیکیشنها و فایلهای صوتی کمک بگیرید: اگر شما تازه وارد تمرینات آرامسازی برای کاهش استرس هستید و به دنبال راهنمایی بیشتر در حین تمرین هستید، استفاده از اپلیکیشنها یا فایلهای صوتی میتواند به شما کمک زیادی کند. بسیاری از اپلیکیشنهای مدیتیشن و آرامسازی، تمرینات مختلف آرامشبخش را به صورت گام به گام در دسترس شما میگذارند. این ابزارها میتوانند شامل تمرینهای صوتی برای تنفس عمیق، مدیتیشن ذهنآگاهی یا حتی موسیقی ملایم و صدای طبیعت باشند که شما را در حین تمرین به آرامش بیشتر میرسانند.
- آرامش را با خود به دیگر فعالیتها بیاورید: یکی از اصول مهم آرامسازی، این است که آن را تنها به زمانهای خاصی از روز محدود نکنید. سعی کنید ذهنآگاهی را در فعالیتهای روزمره خود وارد کنید. مثلا هنگام پیادهروی، رانندگی یا حتی خوردن غذا، سعی کنید تمام توجه خود را به لحظه حال معطوف کنید و از افکار اضافی دوری کنید. با تمرین این روشها در زندگی روزمره، به تدریج شما قادر خواهید بود که سطح استرس خود را کاهش داده و آرامش را در هر لحظه از زندگی تجربه کنید.
سخن پایانی
آرامسازی نه تنها یک فرآیند فیزیکی برای کاهش استرس، بلکه یک سفر ذهنی است که به ما کمک میکند تا از هیاهو و فشارهای روزمره فاصله بگیریم و به درون خود برگردیم. این فرآیند، به معنای استراحت و رها کردن ذهن از دغدغهها و تنشهاست و در نهایت، منجر به دستیابی به آرامش درونی میشود. با استفاده از تکنیکهای مختلف آرامسازی، میتوانیم استرسهای ناشی از زندگی روزمره را کاهش داده و به حالت تعادل و آرامش برسیم.
این تکنیکها، هم به کاهش استرس کمک میکنند و هم بهبود کیفیت زندگی، افزایش تمرکز و بهبود سلامت روانی و جسمی را به همراه دارند. در واقع، آرامسازی به ما کمک میکند تا از اثرات منفی استرسهای مداوم جلوگیری کرده و بهطور مؤثری، به مقابله با چالشهای زندگی بپردازیم. تمرین منظم، صبر و پشتکار، تنها چیزی است که برای دستیابی به این نتایج نیاز داریم.
اگر احساس میکنید که بهتنهایی نمیتوانید به این آرامش دست یابید و برای کاهش استرس و نیاز به حمایت حرفهای دارید، مشاوره از سوی رواندرمانگران حرفهای میتواند مسیر شما را هموارتر کند. در این صورت، میتوانید روی کمک متخصصان کلینیک روانشناسی و روانپزشکی نیک مایند حساب باز کنید. متخصصان مرکز ما با روشهای علمی و مؤثر، میتوانند به شما در دستیابی به آرامش و بهبود سلامت روانیتان کمک کنند.