چرا از والد شدن میترسیم؟ گاهی برای رهایی از این ترس نیاز به مراجعه به روانشناس فردی داریم. بسیاری از افراد، از والد شدن میترسند. این احساس ترس، طبیعی و بسیار رایج است و منشأ آن، ممکن است یکی از این موارد باشد: نگرانی از نداشتن مهارتهای لازم برای تربیت فرزند، ترس از ناتوانی در تأمین نیازهای عاطفی و مالی کودک، نگرانی از تکرار الگوهای رفتاری والدین خود. این ترسها بهویژه برای کسانی که دوران کودکی سختی را تجربه کردهاند یا از نزدیک شاهد چالشهای والدین خود بودهاند، میتواند شدیدتر باشد.
- والد شدن: تعهدی برای پرورش و هدایت یک انسان
پذیرش این ترس، نشان میدهد که شما به سطح بالایی از خودآگاهی و مسئولیتپذیری رسیدهاید. با آگاهی از این ترسها، اولین و مهمترین گام را برای شکستن الگوهای نامناسب و ایجاد یک مسیر جدید و سالمتر برای تربیت نسل بعدی برمیدارید. در این مطلب، ما به بررسی اهمیت توجه والدین به شرایط تربیت فرزند میپردازیم و درباره علل ترس از فرزندآوری و راهکارهای رفع این مشکل، توضیح میدهیم.
با نگاه عمیقتر به این موضوع (ترس از والدگری)، قادر خواهیم بود دلایل برخی از ترسهای رایج و راههای غلبه بر آنها را بررسی و مسیر والد شدن را با آرامش و اطمینان بیشتری طی کنیم.والد شدن، فقط این نیست که شما یک کودک را به دنیا بیاورید؛ شما باید متعهد به رشد، پرورش و هدایت یک انسان باشید. این تصمیم، سختیهای زیادی به همراه دارد و شما را با احساسات جدیدی مواجه خواهد کرد.
والد شدن، یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین مسئولیتهایی است که بر دوش فرد گذاشته میشود. والد فقط نباید مراقبت فیزیکی از فرزند را در برنامه خود داشته باشد، بلکه موظف است به وضعیت اجتماعی و احساسی و روانی فرزندش هم توجه ویژه داشته باشد. والدین علاوه بر تأمین نیازهای اولیه فرزند خود، باید به نحوه شکل گرفتن شخصیت او هم دقت نمایند. - والدگری: سفری برای رشد و کشف خود
در مسیر پُرپیچوخم نگهداری از فرزند، افراد فرصتی بینظیر برای رشد خود و کشف ابعاد جدیدی از وجودشان خواهند داشت. والد شدن، فرد را با بخشهایی از وجودش آشنا میکند که شاید قبلاً از وجودشان اطلاعی نداشت.
در فرآیند والدگری، این موارد در افراد به آزمایش گذاشته میشود: صبر، فداکاری، قدرت مدیریت بحران و توانایی عشق ورزیدن بدون انتظار. بسیاری از والدین، در این روند میآموزند که نحوه مدیریت احساسات به چه صورت است. آنها همچنین میآموزند که چگونه باید رابطهای عمیق و پایدار با فرزند خود بسازند. - والدگری: مسیری پُرچالش
این مسیر، خالی از چالش نیست. در هر مرحله از رشد کودک، والد با مجموعهای از مسئولیتها و نگرانیهای جدید روبرو میشود؛ از بیخوابیهای شبانه دوران نوزادی گرفته تا چالشهای تربیتی دوران نوجوانی، هر لحظه والدگری را میتوان مجالی دانست برای یادگیری. آنچه این فرآیند مهم را باارزش میکند، رشدی است که از پس سختیها و چالشها برمیآید.
دلایل تردید در فرزندآوری و چگونگی مواجهه با آن
تصمیم به فرزندآوری، یکی از بزرگترین و سرنوشتسازترین تصمیمات زندگی هر فرد است. بسیاری از افراد در این مسیر، با تردیدها و نگرانیهای متعددی مواجه میشوند که ناشی از عوامل گوناگونی است مانند: مسائل مالی، روانی، احساسی و اجتماعی. این تردیدها و نگرانیها نهتنها طبیعی هستند، بلکه نشاندهنده مسئولیتپذیری و اهمیت تصمیمگیری آگاهانه است. در ادامه، به بررسی مهمترین دلایل ترس از فرزندآوری میپردازیم.
- عدم وجود اعتماد به نفس لازم برای مادر یا پدر شدن
اغلب زوجها، امروزه حس میکنند هنوز در زندگی مشترک آنقدر پخته نشده اند که بتوانند مسئولیت بزرگ کردن موجودی دیگر را بر عهده بگیرند. به همین دلیل است که فکرشان بابت پذیرش مسئولیت یک نوزاد، آشفته و خودشان، سرشار از استرس میشوند.
- ضعف و ناتوانی در بچهداری
مسئله قبول مسئولیت نگهداری از بچه برای عدهای، خارج از تصور است. این افراد، فکر میکنند بچهدارها توانایی نگهداری از فرزند را در خود پرورش دادهاند یا تقویت کردهاند. - مطلوب نبودن دوران کودکی خود والدین
تجربیات ناخوشایند هر فرد در زمان بچگی، شک و تردید را حین تصمیمگیری برای فرزندآوری در وی به وجود میآورد.
ممکن است شخص در کودکی و در اثر وجود مشکلات اقتصادی، تجربه کودکآزاری، کودک کار بودن، کمبود محبت و یا از دست دادن والدین، دچار مشکلات عدیدهای به لحاظ روحی و روانی باشد و فکر کند ممکن است فرزند خودش هم چنین مشکلاتی پیدا نماید. - ترس از تغییر در زندگی
یک فرد محافظهکار و محتاط میترسد زندگیاش با به دنیا آمدن بچه، تحت تأثیر قرار گرفته و تغییر کند. این فرد، تصور میکند تولد بچه یعنی تغییرات نامطلوب در زندگی و بر هم خوردن برنامهها. وقتی زندگی فرد به مرحلهای از ثبات و آرامش رسیده، ترس از این تغییر بیشتر است.
برخی از برنامههایی که میتواند مانع از تصمیمگیری برای به دنیا آوردن فرزند شود، عبارت هستند از: - تصمیم برای تغییر محل زندگی
- تصمیم برای مهاجرت
- سرمایهگذاری برای آغاز کسبوکار یا توسعه آن
- یادگیری مهارت جدید
- تصمیم برای ادامه تحصیل
- نیاز به کسب آرامش پس از یک دوره پرهیاهو
- تجربیات شکست در زندگی
تلخی شکستهایی که در زندگی افراد تجربه میشود، سبب میشود آنها بیشتر درگیر فکر کردن به مشکلات فرزندآوری شوند و اصلاً نخواهند تصمیم به آوردن بچه بگیرند. - نگرانی بابت آینده خود و فرزند
گاهی اوقات افراد میترسند که مراقبت از فرزند، آیندهشان را به خطر بیندازد و آنها را از پیگیری اهداف و برنامههای آیندهشان دور کند.
بعضی وقتها هم افراد بابت آینده فرزندی که به دنیا نیامده، نگران میشوند. در مواقعی که فرد زندگی اطرافیانش را میبیند و متوجه میشود بچهها حتی با وجود زحمات بیکران پدر و مادرها قدردان نیستند، حس نگرانی از بابت آینده فرزند متولد نشده و توانایی برآوردن توقعات وی بیشتر میشود.
حتما بخوانید: کودک آلفا، مادر کامل یا به اندازه کافی
- مشکلات مالی
بیشتر افراد، براساس شرایط مالی خود تصمیم میگیرند که بچهدار شوند. در نظر نگرفتن اوضاع مالی، سبب میشود معضلاتی در بزرگ کردن فرزند ایجاد شده و آینده او به نابودی کشیده شود.
رضایت از وضعیت فعلی زندگی شخصی و شغلی
برخی وقتها، شخص به علت دلایل مثبت نیاز به آوردن بچه ندارد. این فرد به دلیل لذت از شرایط زندگی فعلی خود و داشتن وقت زیاد برای گسترش کسبوکار، نمیخواهد موفقیتهایش را با تولد بچه و قبول مسئولیتهایش به خطر بیندازد. - نداشتن دید مثبت به جهان
امروزه، بیشتر افراد حس میکنند که دنیا دیگر امنیت ندارد و آوردن یک موجود زنده به این دنیای پر از سختی و جنگ، قطعاً اشتباه بزرگی است. - کیفیت روابط زناشویی
اینکه زندگی افراد در چه وضعی است و روابطشان با همسرشان چطور است، باعث تاثیر در روند تصمیمگیری زوجین برای به دنیا آوردن یا نیاوردن بچه میشود. روابط زناشوییای که کیفیت خوبی ندارند، باعث میشوند زوج از آوردن فرزند ناامید شوند. حتی وقتی کیفیت روابط زناشویی بالاست، ممکن است زوج جای خالی فرزند را حس نکنند.
نکتههای مهم: - حتی اگر تمایلی به آوردن فرزند ندارید، نیازی نیست این موضوع را به دیگران بگویید.
- به خاطر سختیهای حاصل از فرزندآوری، والدین خود را مورد سرزنش قرار ندهید.
- اجازه ندهید دیگران درباره فرزندآوری شما تصمیم بگیرند و خودتان هم چنین کاری در حق دیگران نکنید.
بر نکات منفی داشتن فرزند تمرکز نکنید. - نسبت به بچههای فامیل یا آشنایان، مهربان باشید و اجازه ندهید دیگران فکر کنند شما از بچهها خوشتان نمیآید.
قبل از تصمیم به آوردن بچه، کامل تحقیق کنید و احساساتتان را به خوبی بسنجید تا تصمیمتان منطقی و درست باشد.
راههای رهایی از معضل ترس از والد شدن
والد شدن، فقط به آمادگی جسمی و مالی محدود نمیشود؛ موارد دیگری هم باید مورد توجه قرار گیرند که عبارت هستند از:
- وضعیت سلامت روان خانوادهتان را بررسی کنید.
اطلاع از سابقه سلامت روانی خانواده، یکی از مهمترین اقداماتی است که باید برای فرزندآوری در نظر داشته باشید. احتمال دارد مادر شما با اختلال دوقطبی دستوپنجه نرم کند یا برادرتان در پروسه ترک اعتیاد باشد یا خودتان اختلال استرس پس از سانحه را تجربه نمایید.
اطلاع از این مشکلات که در کنترلتان نیستند، به نفع شماست و کمکتان میکند آمادگی بهتری برای والدگری داشته باشید.
- توجه به محرکهای عاطفی
آسیبهای گذشته، طبیعی هستند و در زندگی همه افراد وجود دارند. گذشته، قابل تغییر نیست؛ اما شما قادر به کنار آمدن با آن هستید. مثلاً اگر والدین شما در ایفای نقش پدری و مادری مشکلاتی داشتند، این به این معنا نیست که شما نیز همان اشتباهات را تکرار خواهید کرد. شما میتوانید از این تجربیات استفاده کنید و شیوه متفاوت والدگری را برای خود ایجاد نمایید.
بسیاری از افراد، از تبدیل شدن به نسخهای از والدین خود هراس دارند؛ ارتباط مؤثر، کلیدی برای شکستن این چرخه است. برای بیان احساسات خود، از به کار بردن واکنشهای تند خودداری کنید و کنترل خود را از دست ندهید. این روش، مانع از سوءتفاهم و دلخوریهای انباشتهشده میشود. - تعادل، کلید موفقیت است.
شما تمام تلاش خود را میکنید تا فرزندتان را به درستی تربیت کنید؛ اما برخی از رفتارها و تصمیمات فرزندتان، خارج از کنترل شما خواهند بود. درک این موضوع میتواند احساس تعادل و آرامش بیشتری در شما ایجاد کند. - از درمانگر، کمک بگیرید.
صحبت کردن دربارهی ترسهای والدگری در یک فضای امن و محرمانه با یک درمانگر حرفهای، میتواند بسیار مفید باشد. پردازش این مسائل بهویژه اگر شامل تجربه آسیبهای روانی باشد، ممکن است طاقتفرسا به نظر برسد. به همین دلیل است که دریافت حمایت حرفهای برای مدیریت این احساسات، اهمیت زیادی دارد.
گروهدرمانی و ارتباط با والدین دیگر هم میتواند بسیار مفید باشد. شما در مسیر والد شدن، دوستانی پیدا خواهید کرد که با چالشهای مشابهی روبرو هستند. اشتراکگذاری تجربیات با آنها، میتواند به شما احساس حمایت و همدلی بدهد.
گذشته از بین نخواهد رفت، اما قابل بازتعریف است.
قرار نیست گذشته شما ناپدید شود، اما شما مجبور نیستید که آن را تکرار کنید. در عوض میتوانید با آگاهی و اقدامات مثبت، آن را بازتعریف کنید. شما اولین فردی نیستید که از والد شدن میترسد؛ با حمایت مناسب و خودآگاهی، میتوانید این مسیر را با موفقیت طی کنید. - درمان تخصصی مشکل ترس از والدگری
ترسهایی که با مسائل عاطفی و روانی در مورد والد شدن ارتباط دارند، بسیار رایج هستند. از این رو، بسیاری از افراد تمایل به مراجعه به درمانگر و شروع روند بهبودی دارند. توجه به سلامت روان در این زمینه، مانند درمان مشکلات جسمی اهمیت دارد.
نتیجهگیری
والدگری، میتواند یکی از معنادارترین و رضایتبخشترین تجربیات زندگی شما باشد؛ تجربهای که پر از خودشناسی، چالش و مهمتر از همه، عشق است. شاید شما قبلاً بچه دوست نداشتید و تمایلی به فرزندآوری نداشتید، اما حالا نظرتان عوض شده است. اگر به نظرتان وقتش شده که طرز فکر منفی درباره به دنیا آوردن بچه را تغییر دهید، هم میتوانید نکات گفته شده در این متن را رعایت کنید و هم میتوانید اقدام به صحبت با روانشناسان کلینیک روانشناسی نیکمایند کنید.
